Waar eet je het best op Cuba? In de particuliere restaurants, ook wel Paladar genoemd of bij vadertje staat. Een soort van vergelijkend warenonderzoek halverwege het jaar nadat de CUC is afgeschaft.
1 Januari 2022 bestond de CUC officieel niet meer en kon je er nergens meer mee betalen. Alle restaurants maakten nieuwe kaarten met nieuwe prijzen in Pesos. Voor dat moment, wat we ‘vroeger’ zullen noemen, was ik voorstander van de Paladars, hoewel er ook wel een paar staatsrestaurants uitstekend waren.
Altijd weer dat ingewikkelde Geld.
Sommige staats restaurants hadden prijzen in Moneda Nacional (Pesos Cubano), anderen in CUC. Ik betrap mezelf erop dat waar ik ook over wil schrijven het altijd een financiële uitleg nodig heeft als het Cuba betreft.
Staatsrestaurants berekende hun nieuwe prijzen keurig volgens de officiële wisselkoers van 25. Het ontbijt van het Havana Libre (heel vroeger het Hilton en sinds 1960 van de staat) kostte vroeger 8 CUC (toen ongeveer 7Euro 50) kostte plots 200 Pesos. En dat is volgens de officiële wisselkoers inderdaad bijna 8 Euro.
Alleen was de straatkoers van de Euro bijna vijf keer zo hoog dus in werkelijkheid kost een ontbijt nog maar 2 Euro.
Alle staatsrestaurants pasten op die manier hun prijzen aan en werden in één klap spotgoedkoop!
Nu, een half jaar later beginnen ook de prijzen van de staat op te lopen maar ze zijn nog steeds spotgoedkoop vergeleken met de Paladars.
De staat rekent namelijk de inkoopketen gewoon niet door… De hele keten heeft op dezelfde manier de prijzen aangepast en niemand die zich druk maakt om winst. j
Paladars
Deze particulieren moeten hun inkopen zelf doen. Die zitten niet in de staats ketens hoewel ze wel redelijk goedkoop hun ingrediënten bij de staat kunnen kopen. De officiële prijzen zijn voor de paladars gewoon niet te handhaven…
Waar vroeger de prijs/kwaliteit verhouding altijd in hun voordeel uitpakte is dat nu omgeslagen. De staat wint dik. Niet alleen omdat ze hun prijzen idioot omgerekend hebben en de paladars dat niet kunnen ook omdat de paladars een heel andere kostenstructuur hebben.
Concreet
Nu je de achtergrond begrijpt ga ik een paar dingen vergelijken.
Prijs
Geen concurrentie, de staat wint altijd. Mojitos van 80 euro cent, kreeft voor 5 en een prima maaltijd voor 2,50. Bij de Paladars kost de Mojito 3, de kreeft 22 en een gemiddelde maaltijd 10.
Als je zuinig wilt eten, eet je bij de staat. 1-0 voor de staat.
Hier hoort sinds begin Augustus een kanttekening bij… Veel hotels staan erop dat je met een kaart betaalt… Dan kun je beter weg gaan want dan wordt het weer 5 keer zo duur…
Kwaliteit
Hier kan ik moeilijk een tweedeling maken. Er zijn voor beiden goede en slechte restaurants te vinden. Je moet een beetje de weg kennen. Het enige wat in het voordeel van de paladars speelt hier is dat de staat weinig variatie bied. De staat heeft geen Sushi tenten, geen Turkse keuken en de staats Chinees lijkt echt in niets op een Chinees. De staat kookt Cubaans en alle koks hebben dezelfde opleiding. Al die koks schaven een beetje van je bordje af voor hun eigen gewin dus de kwaliteit is altijd iets minder dan zou moeten.
Ik eet op het moment vaak bij de staat omdat het prima eten is voor weinig. En dan soms snack ik naar iets anders en ga naar een paaldar. Veel paladars koken echter net als de staat voor de drievoudige prijs dus Cubaans eten doe je bij de staat, Chinezen en Grieken bij de particulier.
Service.
Hier is wel een groot verschil in het voordeel van de paladars. Hoewel de staat ongeveer drie keer zoveel personeel in dienst heeft werken die allemaal op 10%. Het bedienend personeel in de paladar is veel vriendelijker, sneller en de rekening klopt. Hoewel de obers bij de staat een opleiding van drie jaar (Ja, DRIE jaar) achter de rug hebben vind ik ze domweg slecht, ongeïnteresseerd en veel te formeel. Dat laatste is persoonlijke smaak maar ze hebben allemaal dezelfde arrogante aanpak van het klantencontact.
Daarbij komt dat bij de staat de rekening en het wisselgeld vaak niet kloppen. Als je voor de service uit eten gaat moet je absoluut naar een paladar.
Conclusie:
Als je goedkoop wilt eten… Staat
Als je goede service wilt… Paladar
Als je Cubaans eten zat bent… Paladar
Als je de juiste staatstentjes weet te vinden (ik schrijf dit op het terrasje in de tuin van Tropicana waar een mojito 100 kost en een koeienstaart 150) dan kies je voor de staat!
Maar voor je überhaupt aan eten denkt moet je eerst het geld snappen want dat is best ingewikkeld op Cuba en onbegrip maakt je vakantie 4 keer duurder!