Pinpas kwijt? Het gebeurd vaak! Lees hieronder hoe je dit voorkomt.
Ja natuurlijk kun je pinnen op Cuba! (Dom…)
laatste update 04/21
Pinnen is en blijft een probleem(pje).
Lees hier hoe het zo gekomen is.
Waar je op moet letten bij het pinnen.
Wat het kost.
Hoe je problemen met pinnen te lijf gaat.
Wat je vooral niet moet doen…
Wat’s gebeurd?
Een kort stukje historie zodat je begrijpt waarom er zoveel onzin verteld wordt over pinautomaten op Cuba:
In de praktijk was pinnen op Cuba onmogelijk tot januari 2018. (Met een Maestro Pinpas… Pinnen met Visa Credit Card ging al een tijdje prima). Je vindt op internet veel informatie van voor 2018 en dat is op Cuba echt hele oude info.
Als je in Havana vroeg om de dichtstbijzijnde pinautomaat (die werkt voor jou) is dat trouwens niet in Guantanamo maar op Key West. Niet dat dat uitmaakt… Beiden waren onbereikbaar.
Cubaanse Pinautomaat
Je kunt van de Cubaanse pinautomaten gebruik maken met een Visa of MasterCard (die laatste sinds sinds juni ’17) debit- of credit card. Koers is redelijk maar je betaalt wel per opname 3 of 4,50, afhankelijk van je bank, maar je kunt ermee pinnen. Wat trouwens goedkoper is dan in een bank met een Credit Card geld opnemen.
Met een American Express of Diners ben je op het hele eiland kansloos. (Behalve in het eerder genoemde Guantanamo Bay.)
Er zijn (sinds eind 2017) ook pinautomaten met een Maestro logo (da’s gewoon pinnen zoals wij dat kennen) gesignaleerd maar daar kon je dus, tot de update hieronder, niet pinnen. We vermoeden dat dit tweedehands pinautomaten waren waar ze gewoon de logo’s niet afgehaald hebben. Er zijn hier tenslotte ook bussen die nog steeds naar Arnhem en Lutjebroek gaan.
Update Januari ’18.
Je kon in januari pinnen met de ABN pinpas bij ongeveer een derde van de pinautomaten. Alleen met een ABN pas! ABN berekent overigens wel achteraf extra opnamekosten (2,25) en een slechte wisselkoers.
Update april ’18
Pinnen werkt tegenwoordig vaker wel dan niet en voor alle banken! De meeste pinautomaten zijn aangepast dus raak niet in paniek als je pinpas geweigerd wordt… gewoon naar een andere bank gaan. 100 CUC opnemen kost je 103 US $ en die worden vervolgens van je rekening geschreven tegen de dan geldende wisselkoers. Pinnen is iets duurder dan cash geld meenemen. Zorg wel dat je thuis ff je pas activeert voor Midden Amerika. Dat kan gewoon via de app of de site van je bank. De Rabo vraagt trouwens 4,50 opnamekosten…
Update April ’19
Plots limiteert de Rabobank mijn opnames tot 200 per dag. Tis maar dat je het weet. Pinnen blijft een onbetrouwbare geldbron en ik zou er zeker niet op blind varen. Zorg dat je ook andere manieren hebt om aan geld te komen!
En drie dagen later deed de Rabo het gewoon weer en bleek het gewoon mijn eigen fout te zijn… Je kunt niet 250 pinnen uit een automaat die enkel briefjes van 20 heeft (hahaha… sukkel die ik ben.)
Update oktober ’19
Steeds minder pinautomaten.
Het aantal werkende pinautomaten neemt overigens gestaag weer af. Als er eentje echt kapot is wordt hij niet vervangen maar verwijderd. Zal wel iets te maken hebben met niet beschikbare onderdelen en het kannibaliseren van kapotte pinautomaten om andere te repareren. Ondertussen is ongeveer 30% van de automaten weer weg.
Wisselkoersen
Als je pint krijg je de officiële wisselkoers. Dat is op het moment van schrijven rond de 27 Pesos voor een Euro… Dat maakt alles ongelofelijk duur! Dubai is er niets bij… Op straat krijg je op dit moment 89 Pesos… en dat maakt alles goedkoop. In ons boek leggen we uit hoe je dat het beste doet. Bestel dat ding!
Als je je vakantie DRIE keer zo duur wilt maken, pin dan gerust… Ter illustratie: als je 1000 Pesos pint met een Visa kaart (en ik heb dat gedaan) dan kost je dat 39,47 Euro… En met 1000 Pesos kom je echt de dag niet door. Als je die 40 Euro handig op straat wisselt krijg je daar 3560 Pesos voor. Pinnen is DOM. Cash is King.
Let op!
Wij zijn gewend dat we eerst onze pas terug krijgen en dat de automaat dan het geld uitspuugt. Dus je onbewuste zegt dat je het geld pakt en wegloopt. Op Cuba is de volgorde andersom en als je dus wegloopt nadat je de flappen in je zak hebt gedaan (zoals je gewend bent) was dat dus de laatste keer dat je gepind hebt tenzij ze zo vriendelijk zijn je te vertellen waar je, binnenkort, je kaart terug kunt krijgen. Dat is soms al de volgende dag!!!
Let op 2!
De pinautomaat geeft aan welke biljetten erin zitten. Als het briefjes van 200 zijn en je wilt 1500 pinnen… Dan kan dat dus niet en wordt je transactie zonder opgaaf van reden geweigerd.
Let op 2 bis!
Je kunt enkel CUP pinnen. Dat maakt pinnen driedubbel zo duur als cash! Op straat wissel je 100 Euro voor 8500 CUP en bij de pinautomaat krijg je ongeveer 2700 CUP voor diezelfde 100 Euro!
De rij voor de pinautomaat:
Waarom je niet in de rij moet gaan staan voor een pinautomaat leggen we uit in ons boek. Als je dat niet wilt lezen (zou je wel moeten doen)… Gewoon niet in een rij gaan staan! Mocht je zo eigenwijs zijn toch in de rij te gaan staan dan leggen we in ons boek de ‘kunst van het in de rij staan op Cuba’ uit.
Kans van slagen van plan A
Er zit wel een kanttekening bij pinnen op Cuba: Een algemeen geldende regel op Cuba is dat de kans van slagen van je plan A afhangt van de kwaliteit van je plan B (en ja, dat is Cubaanse logica).
Neem geen risico
Zorg dus dat je altijd genoeg cash hebt om een paar dagen door te komen. Als je plan B is: ‘Niet eten vanavond en onder een brug slapen’ dan is de kans dat je ergens kunt pinnen erg klein. Pinautomaten kunnen niet werken omdat: Er geen geld in zit. Ze offline zijn. Er onderhoud gepleegt wordt, ze weggehaald zijn of welke andere vage reden dan ook. Heb eens vier dagen nergens kunnen pinnen. Zorg er dus voor dat je genoeg geld hebt om dat eventueel te overleven.
Ook hier geldt dat niet alle automaten je credit card accepteren… gewoon ff doorwandelen. Er zijn inmiddels voldoende pinautomaten op Cuba. Gezien de Trump perikelen met Cuba is deze zin, die geschreven is in februari ’19 geen garantie dat je in april nog steeds kunt pinnen… Het blijft Cuba. Maar eind februari 2019 pinde je nog overal zonder problemen en dat veranderde dus in april.
En dat durf je vast als je de valkuilen hebt gelezen in CubaConga.
Embargo
Dat je niet kon pinnen op Cuba lag niet aan de Cubanen. Het Amerikaanse embargo verbiedt financiële instellingen om zaken te doen met Cuba. Maestro betaalt dus de bank waar jij zou pinnen niet uit angst voor astronomische boetes. ABN houd zich, als staatsbank, als enige aan de Europese richtlijn dat je als financiële instelling jezelf niet aan de US embargo-bepalingen mag houden. (bijzonder lang juridisch verhaal dat ik je op deze site ga besparen.)
Conclusie:
Je kunt overal pinnen op Cuba al is het niet altijd even betrouwbaar (hahaha… dat is een understatement) en driedubbel zo duur.
Stukje geschiedenis: Op Cuba kon je (tot 1 januari 2021) in met twee soorten geld betalen: De CUC en de CUP.
De CUC is “convertible” en die naam suggereert dat het de harde valuta van Cuba is. In de praktijk wordt de CUC gebruikt om geïmporteerde goederen te kopen. Om het ingewikkeld te maken kent Cuba ook een begrip als “Lokale Import”. Dat zijn dus goederen die op Cuba wordt geproduceerd en in CUC’s worden afgerekend (bier, sommige rummerken, kippenpoten). Alle overige lokale productie rekende je af in CUP (Moneda Nacional)
CUC voor toeristen?
Als toerist kwam je voornamelijk met de CUC in aanraking en dat kan je vakantie onnodig duur maken en minder leuk. Veel toeristen wordt wijs gemaakt dat ze enkel in CUC’s kunnen betalen. Niets is minder waar en snacks op straat, de vaste route taxi’s en bepaalde restaurants betaal je in MN (Moneda Nacional of CUP)
Peso of CUC?
Om de verwarring compleet te maken werden zowel de CUC als de CUP ‘peso’ genoemd en aangeduid met een dollarteken. De CUC heet dan ook af en toe Dollar omdat hij die per mandaat vervangen heeft. Andere namen voor de CUC: Fula en Caña. Het verschil in de aanduiding zit hem in het aantal verticale streepjes… De CUC heeft één streepje, de Peso twee. Ongeveer de helft van de Cubanen weet dat dus de kans dat ze het goed doen is klein en dus heb je eigenlijk helemaal niets aan deze informatie :-).
CUC of Peso?
Cuba Geld: Misbruik van de verwarring
De Cubanen hebben allerlei intelligente technieken ontwikkeld om van de verwarring die hun geldsysteem oproept gebruik te maken om jou te veel te laten betalen. Niet voor niets is het hoofdstuk “valkuilen” verreweg het grootst in ons boek.
Je kunt de koers van de CUC van vandaag hier vinden. Beetje geduld, het is de site van een Cubaanse bank en internet is daar nog geen snelweg! De CUC is altijd 24 of 25 Peso waard. Dit maakt dat in theorie Cuba twee valuta heeft maar in de praktijk maar één. Zie misverstanden over valuta op Cuba
Krijg benul van Cubaans geld
Wil je niet te veel betalen en meer plezier hebben in Cuba, lees dan CubaCong, onze alternatieve reisgids. We gaan je niet alleen een hoop geld besparen, we gaan je Cuba achter de schermen laten zien. Sowieso heeft deze site enorm veel gratis informatie. Als je een laagje dieper wilt of specifieke tips die je leven op Cuba stukken aangenamer gaan maken, koop je het best het boek.
We wachten nog even met de 2021 editie. Er worden op het moment (half december 2020) dagelijks nieuwe, ingrijpende maatregelen afgekondigd en we kunnen lastig inschatten wat dat gaat betekenen voor de gemiddelde reiziger. Bijvoorbeeld gisteren werd er aangekondigd dat je vanaf vandaag niet met met cash kunt tanken en morgen rijd ik met een vriend naar Havana… Dit zijn allemaal gevolgen van een goed voorbereid hervormingsbeleid waarbij de hele economie op de schop gaat.
We houden je op de hoogte!
Geld is een van de moeilijkste onderwerpen op Cuba. Een beetje de weg kennen kan heel veel besparen en de grap is dat veel besparen (zonder een vrek te worden) respect kweekt bij de Cubanen. Een westerling die zijn geld weggooit wordt niet gerespecteerd.
Ons boek kost je 12 en waarschijnlijk verdien je dat binnen een halve dag terug. Je gaat Cuba en de Cubaanse mentaliteit ontdekken en waarderen door ons boek.
3 peso moneda nacional
Leuke bijkomstigheid is dan het respect dat je verdient en de vriendschappen die je via die weg kunt maken.
Koop het, ontvang het direct in je mailbox, lees het en eenmaal op Cuba heeft geld geen geheimen meer voor je!
Soms laten we in de voetnoot zien hoe misleidend veel informatie op internet is. Gewoon als demo:
Veel bronnen vertellen dat je als toerist niet legaal aan Moneda Nacional kunt komen. Elk wisselkantoor wisselt echter zonder problemen CUC’s om in Pesos.
Er is al zo’n vier jaar sprake van het afschaffen van de CUC. Langzaam lijkt het die kant op te gaan maar zoals met zoveel op Cuba er is geen duidelijkheid hierover. Mocht de CUC worden afgeschaft tijdens je verblijf dan kun je je CUCs ongetwijfeld inruilen voor MN en er zal ook een overgangsfase zijn. Niet iets om je zorgen over te maken!
update 11/12/2020
Gisteren is officieel bekend gemaakt dat de CUC per 1/1/2021 geen wettelijk betaalmiddel meer is. Er verandert eigenlijk helemaal niets behalve dat je voortaan met hele stapels bankbiljetten op stap moet want we hebben hier briefjes van weinig!
De Peso (Moneda Nacional) is het enige wat nog circuleert. Wel houdt Cuba vast aan de dubbele munt want we hebben tegenwoordig Dollar winkels waar je alleen met een Credit of Debit kaart kunt betalen en waar je in USD afrekent. Dus de mythe van de dubbele valuta is werkelijkheid geworden door de afschaffing van de CUC.
Tegelijkertijd met de afschaffing van de CUC werden er een hele reeks maatregelen aangekondigd die het leven van de gemiddelde Cubaan ingrijpend veranderden (en niet ten goede). Hier een heel artikel over die Unificatie.
We laten dit artikel, wat natuurlijk inmiddels volledig overbodig is, staan zodat je de verwarring rond geld een beetje begrijpt. Eigelijk een soort historische referentie dus.
Bestel ons boek hieren we geven je direct een tip die je uren gaat besparen op het vliegveld als je op Cuba aankomt en geen zin hebt om direct al in de rij te moeten staan…
Als je dit blog een beetje volgt dan weet je dat ik het meestal niet eens ben met de meeste meningen op internet en in allerlei reisgidsen. Gewoon omdat ik vind dat die er werkelijk helemaal niets van begrepen hebben. (Kunnen ze ook niets aan doen. De gemiddelde blogger heeft na twee weken Cuba alles gezien en begrepen en de gemiddelde reisjournalist doet daar drie weken over… Ik woon nu eenmaal hier en kijk dus fundamenteel anders tegen de dingen aan..)
Laten we het eens hebben over hele slechte mensen… de Jineteros.
Pas op voor Jineteros! Vermijd ze! Ren weg! En dat kan dus helemaal niet. Hieronder houd ik de verschillende adviezen tegen het licht. Maar eerst een korte historie:
Wat’s gebeurd?
Het is allemaal begonnen bij Fidel. Hij verklaarde in een van zijn urenlange speeches dat er geen prostitutie op Cuba was en dat als er dan al prostitutie was de Cubaanse prostituees de hoogst opgeleide ter wereld waren. Hij had volgens mij half gelijk ongeveer. Hij zei dat er geen noodzaak tot prostitutie was op Cuba en dat de vrouwen en meisjes die met buitenlanders optrokken dat enkel deden voor hun plezier. Ze bereden de buitenlanders als ruiters. Een vrouwelijke ruiter is een Jinetera in het Spaans. Vandaar de term.
Langzaam maar zeker werd de term Jinetera opgerekt. Er kwam een mannelijke variant bij, de Jinetero. En de activiteiten werden ook stukken omvangrijker dan prostitutie. Volgens mij is nu de definitie van een Jinetero een soort hosselaar die op allerlei manieren geld aan buitenlanders probeert te verdienen.
Waarschuwing!
Kijk! Een Jinetero
Pas op voor Jineteros roept vrijwel elke website en gids. En dan komen ze met de volgende argumenten:
‘Jineteros verdienen geld door je naar een Casa Particular of restaurant te brengen!’ Ja, en? Booking.com verdient geld om een hotelkamer voor je te boeken. Thuisbezorgd.nl doet hetzelfde qua eten. Iets voor iemand vinden dat hij zelf niet kan vinden en daar dan geld mee verdienen? Als dat slecht was konden we heel onze economie wel opdoeken.
‘Ze doen vriendelijk maar zijn enkel op je geld uit.’ Nou en? Iedereen met een commerciële baan doet dat. Ooit een onvriendelijke autoverkoper ontmoet?
‘Jineteros zijn niet open over hoe ze hun geld verdienen.’ Gelukkig zijn de Albert Heijn, de Hema en de reeds genoemde autoverkopers helemaal open over hun marges. Wat voor baan heb jij? We hebben allemaal (interne of externe) klanten. Vertel jij die precies wat je aan ze verdient?
‘Ze liegen en manipuleren!’ Daar wil ik het niet eens over hebben. Wij
Ook een jinetero?
hebben een hele industrie die zich daarop toelegt!
‘Jineteros verhogen de prijzen die je betaald.’ Dat doet je supermarkt, makelaar en zowat iedereen die vraag en aanbod bij elkaar brengt ook.
‘Ze willen enkel met je trouwen om het land uit te komen.’ Met iemand willen trouwen om er beter van te worden… dat kennen wij in het westen helemaal niet… Gold diggers noemen we dat.
Propaganda
Het United states department of state heeft de volgende observatie (vertaling): ‘Jockeys die erin gespecialiseerd zijn toeristen op te lichten. De meeste spreken Engels en doen hun best vriendelijk over te komen. Ze bieden hun diensten aan als toeristengids of helpen je dingen te kopen, goedkope sigaren bij voorbeeld. Maar de meeste zijn professionele criminelen die niet zullen aarzelen geweld te gebruiken om geld of andere waardevolle spullen te ontvreemden van een toerist.’
Dit is pure propaganda en glashard gelogen. Ja, geld verdienen aan een toerist is, in de meeste gevallen, illegaal op Cuba. Dus crimineel zijn ze. NEE er wordt nooit geweld gebruikt! Cuba is zeer veilig! Zeg nooit nooit maar de kans dat iemand je fysiek overvalt, een mes op je keel zet of een pistool trekt is vrijwel NUL. Ja, Jineteros kunnen agressief worden. Maar enkel verbaal, nooit gewelddadig.
Advies van deze ‘Geen benullers’:
Laat je niet naar een Casa Particular brengen door een Jinetero, vraag de eigenaar van je Casa Particular een huis in de volgende stad voor je te vinden. Alsof die geen commissie krijgt. Natuurlijk wel, hij is gewoon een Jinetero met een Casa. (alles over het commissiesyteem in ons boek)
‘Vermijd Jineteros.’ Hoe dan? Iedereen moet een centje bijverdienen iedereen is dus een Jinetero. Dat wordt dan wel heel eenzaam! (Voor uitleg van het economische systeem en hoe je daarmee omgaat zie ons boek.)
‘Ga niet naar plaatsen waar veel toeristen zijn.’ Een beter advies zou zijn: vermijd Cuba. Toeristen vind je nu eenmaal op toeristische plaatsen. Jij wilt toch ook het Capitolio en die schitterende oude stad zien? Alle andere toeristen ook! Daar zijn we toeristen voor.
Hoe ga je met Jineteros om CubaConga stijl?
Relax en Reageer.
Voel jezelf thuis en gedraag je alsof je al weken op Cuba bent. Leer wat reacties die iedereen ervan overtuigen dat je geen domme toerist (meer) bent. Je zult zien dat je direct anders wordt behandeld. ‘You Cuban now.’ Zullen ze tegen je zeggen en dat is een teken van respect. Plotseling wordt de interactie leuk in plaats van ‘slechts over geld’.
Een paar reacties die kunnen helpen dit te bereiken:
‘Hello my frien, where you from?’ Antwoorden: Marianao of La Lisa (beiden gerespecteerde buitenwijken waar het leven ruig is.) La luna (de maan) of Afueria (van buiten het land). Hiermee geef je aan dat je het spel kent en dat ze verder geen moeite hoeven te doen.
‘How you are my frien?’ Antwoord: Todo esta fresa (alles is aardbei) of Que Bola Acere? Hoest makker?
‘Viagra?’ Wijs naar alle mooie meisjes en zeg ‘Hay tanto viagra a dos piernas aqui… no necesito tujo’ (Er loopt hier zoveel viagra op twee benen rond dat ik die van jou niet nodig heb.)
Gedraag je zoals thuis.
Als jij door je eigen stad loopt en iemand sist tegen je ‘auto kopen?’ of ‘lijntje snuiven?’ Wat doe je dan? Ik raad je aan op Cuba hetzelfde te doen! Sigaren verkopen is drugshandel op Cuba… gewoon niet doen… Je loopt door je eigen winkelstraat en iemand die je niet kent zegt: ’ga je mee naar een feestje?’ Wat doe je dan? Duh…
Doe dus gewoon wat je thuis ook zou doen en er kan je niets overkomen.
Ontspan
Je hebt ons boek gelezen. Je kent alle trucjes en trapt er gewoon niet in… Dus er kan je niets gebeuren. Je weet hoe je moet reageren en alles is onder controle.
In ons boek gaan we veel dieper in op het leven op Cuba en haar specifieke lusten en lasten…
Claim je tijd terug
Ik zie dat deze post nogal uit de hand is gelopen… Komt een beetje door mijn persoonlijke ergernis over alle onzin die er over Jineteros wordt verteld. Sommige van mijn beste vrienden zijn het.
Laat me je tot slot die tijd terug geven op onze bestelpagina met een tip die je een paar uur gaat besparen op Cuba…
Er is het nodige verandert sinds de CUC per 1 januari 2021 is afgeschaft.
Maar het is niet zoals de Nederlandse volkskrant beweert dat Cuba nu verder is gegaan met 1 munt . Niets is minder waar. Meer dan ooit heeft Cuba 2 munteenheden. De CUP en de Amerikaanse dollar.
De Amerikaanse dollar was al mer een come back bezig sinds de invoering van de USD winkels en de bankkaart in USD die je nodig hebt om in deze winkels te kopen. De enige winkels die op dit moment nog enigszins een assortiment hebben zijn de USD winkels, waardoor dollars gewild zijn, en men kan spreken van een dollarisering van de economie.
Zwarte Markt
Tot 2 jaar terug was de zwarte valutamarkt in Cuba beperkt. De illegale wisselaars die bij wisselkantoren stonden hanteerden vrijwel dezelfde koersen als de Cadeca. Op straat wisselen was niet echt interessant. Je kreeg precies dezelfde koers.
Ergens in 2019 is dit verandert. Doordat men nog enkel harde buitenlandse valuta kon kopen op de zwarte markt kwam deze tot bloei en gingen de officiële koers en de zwarte markt koers steeds meer uit elkaar lopen.
Was 2 jaar geleden een USD minder dan 1 CUC/25 CUP waard. Tegenwoordig is dat rond de 50 en stijgt de USD dagelijks met een paar centen. Verwachting van sommige kenners is dat tegen het eind van het jaar de USD meer dan 100 peso waard is. (De officiële koers is vooralsnog nog steeds 1 USD = 24 CUP, maar die officiële Dollar is enkel tegen die prijs te koop bij vertrek op het vliegveld met een maximum van 7200 CUP en indien beschikbaar. )
Als je een CUC rekening hebt kan je deze laten omzetten in Cup of USD . Addertje onder het gras is dat als je deze omzet naar USD (of euro) je pas weer transacties kan doen (en dus geld van je rekening halen) als de economische situatie van Cuba dat toelaat. Dat is dus met Sint Juttemus of vlak daarna en ik laat mijn rekening dus omzetten naar CUP
Wat is er verder zoal veranderd met het opheffen van de CUC?
Allereerst de prijzen zijn flink verhoogd. Met name voorheen zwaar gesubsidieerde basisgoederen. Mandados, de gasfles, de electriciteit, OV . Deze hadden veelal symbolische prijzen en gaan nu echt iets kosten . Sommige prijzen zijn zelfs gestegen met een factor 20! Bv de genormeerde gastank die huishoudens in flats per maand kunnen ophalen .
Sommige prijsstijgingen zijn na protest weer iets gematigd. 35 pesos voor een ijsgerecht bij Copelia of elektriciteit van 0.09 naar 0.40 per kWh was ook wel heel gortig dus stroom terug naar .33.
De staatssalarissen zijn ondertussen met grofgezegd een factor 5 verhoogd.
Minimum loon is 2100 CUP per maand. Laat je dus nooit meer wijsmaken dat een Cubaan maar 20$ in de maand verdient.
Aangezien de dollar nog maar met een factor 2 is gestegen, zijn de salarissen (vooralsnog) verhoogd t.o.v. de dollar.
Dat klinkt goed maar….. De andere kant is dat de vaste lasten van mijn huishouden van 3 personen enorm gestegen zijn. Gas, water, licht, Mandados waren vroeger ca 80 CUP . Dat wordt nu 900 a 1000 CUP. Let wel ik heb geen airco en zit meestal onder de 200 kw.
Daarnaast. Veel (cuenta propista) prijzen zijn ook flink gestegen. Vaak met een factor 3. Dat geldt weer veel minder voor prijzen in staatswinkels. Die zijn hooguit licht gestegen. (als er iets te krijgen is).
De luxe staatsproducten zijn vrijwel gelijk gebleven in prijs. Ontbijt Havana Libre was 8 CUC en is nu 200 CUP.
De salarissen zijn dan wel veel hoger geworden, maar als je geen salaris hebt? Hoe ga je dan met 400% inflatie in een maand om? Cuba heeft ongeveer 1,1mio mensen in dienst van de staat. De rest moet zijn geld bij elkaar scharrelen of is Cuenta Propista. Die vallen momenteel buiten elke boot.
Een andere verandering is dat Staatsbedrijven hun eigen broek moeten gaan ophouden. Wat dit in de praktijk gaat betekenen en hoeveel staatsbedrijven daadwerkelijk failliet zullen gaan is afwachten .
Bijeffecten van maatregelen zijn niet altijd de gewenste. Om de inflatie tegen te gaan zijn bijvoorbeeld maximumprijzen van groenten en fruit bepaald. Mooi streven maar..
In mijn buurt is er een staatsmarkt en een cuenta propista markt. Normaal lag er altijd veel meer en beter spul bij de duurdere particuliere markt. Nu ligt deze er triest bij. Meeste kramen staan leeg. Voor het eerst ligt er zelfs meer bij de nu redelijk gevulde staatsmarkt. particulieren willen blijkbaar hun spullen niet tegen de genormeerde prijzen verkopen en doen dit dus elders (karretjes, langs de weg) tegen een veelvoud van de prijs.
Officieel is de invoering van de dollar een tijdelijke crisismaatregel die zodra dat mogelijk is afgeschaft wordt. Denk zelf dat er een reële kans is dat de dollar nog lang blijft. Dan heb je grote kans op een steeds verdere dollarisering van de (informele) economie van Cuba. Zeker op het moment dat het toerisme weer echt op gang komt.
Voor toeristen betekent het dat de Amerikaanse dollar de handigste munt is. Alles en iedereen ziet het liefste dat je alles in dollars afrekent. Dus wat dat betreft heeft de USD gewoon de rol van de CUC overgenomen.
PRIJSINDICATIES CAMAGUEY NA OPHEFFEN VAN DE CUC
2 bosjes Acelga (zwitserse snijbiet) 15 CUP (was ca 5 )
Grote Kool 30 CUP
(vroeger ca 10 /15)
Grote streng uien 200-270 CUP
(vroeger 100)
Tomaten (pond) 30 CUP particulier, 12,30 CUP (staats) placita
Grote paprika (pond) 35 CUP
(vroeger hooguit 10)
1 lang brood bij bakker 5 CUP
(gelijk gebleven)
Queso Crema 450. 45 CUP
Gasfles (genormeerd) 180 CUP (was 7)
Mandados. ca 165 CUP (was ca 15)
Internet nauta hogar 40 uur 300 CUP (was 15 CUC)
Internet 4 uur 50 CUP (was 2 CUC)
Gouda kaas. 8 USD per kilo .
Omo wasmiddel 500 gram 2.10 USD
Duitse Yoghurt beker 400gram 1.50 USD
diner met rundvlees in quarantainecentrum Gratis!!!!!
(CUP = Cubaanse peso)
Koers dollar straat : ca 47 CUP cadeca: 24 CUP
Mandados = Het pakket basisgoederen waar alle personen in Cuba recht op hebben. O.a olie,rijst, suiker, eieren, bonen
Overgenomen en bewerkt met toestemming van Dasilvalouis. Origineel op het CubaForum.
Voor jou als bezoeker:
Je hebt hier eigenlijk niet zo heel veel mee te maken als toerist. Het volstaat om te weten dat Cubanen voor de monetaire herschikking niet genoeg salaris kregen om van te leven en daarna ook niet… Dus moet iedereen bijklussen. Dat gaat dan meestal ten koste van jou :-)…
Het belangrijkste om te weten is dat de wisselkoers op de zwarte markt zwaar afwijkt van de officiële wisselkoers. Als je officieel wisselt of pint is alles drie keer duurder dan wanneer je contante Euro’s op straat wisselt. Hoe je dat het beste doet? Lees ons boekje!
Dit is echt een no-brainer. Als je met een investering van 12E je vakantie 60% goedkoper kunt maken…
‘We hebben besloten u een compliment te maken.’ Zegt de onderdirecteur van de afdeling private banking. ‘U bent de enige buitenlander die niet kwaad wordt als dingen niet helemaal goed gaan.’
Dit is nogal wat! Een onderdirecteur die een buitenlander een compliment geeft…
Hoe is het zover gekomen?
Cuba kent twee valuta (dat is niet waar maar als iedereen erin gelooft is het wel waar) en ik heb al jaren een CUC rekening bij deze bank. Drie maanden eerder besloot ik ook een MN rekening te willen en daar zijn we al die tijd mee bezig. Na een paar uur in de rij voor de bank gestaan te hebben en op de bank van de bank gewacht te hebben opent een allervriendelijkste dame mijn MN rekening.
‘Komt u over drie weken terug, dan hebben we uw kaart.’
Drie weken later: ‘ Uw kaart is er nog niet maar volgende week zeker wel, komt u volgende week terug? U hoeft niet in de rij te staan, de portier is op de hoogte.’
Een week later, zonder in de rij te hoeven staan, ben ik direct aan de beurt.
‘We moeten nog even een pincode genereren.’
En dat lukt dus niet. De IT afdelingsmanager wordt erbij gehaald en de private banking manager. Iedereen doet zijn best en komt met allerlei suggesties en er worden allerlei codes ingetikt. Niets werkt.
’We moeten uitzoeken wat er aan de hand is. Komt u volgende week terug?’
+1 week:
Ik ben direct aan de beurt en zit aan het bureau van de manager. Ze hebben het probleem gevonden!
‘Uw nationaliteit op uw CUC kaart is Cubaan en op uw MN kaart bent u Nederlander. Dat moet in Havana veranderd worden. Komt u volgende week terug?’
+1. Ik houd vanaf nu op te vermelden dat het een week later is… +1 snap je vast.
‘De persoon die in Havana uw gegevens moet aanpassen is nieuw en is er nog niet aan toegekomen. Komt u volgende week terug?’
+1
‘Ja het is aangepast en we gaan nu een pincode voor u genereren, en direct transfermobiel (een soort van bank app) activeren.’
Half uur later: ‘Het lukt niet. Er is vast nog een ander probleem. Kunt u…?’
Tussenverhaaltje
Ik had tijdens bezoek drie een opmerking gemaakt over de wisselkoers die ze op mijn overboeking in NL hadden gebruikt. Ik stuur altijd iets minder dan 1000CUC omdat bedragen daarboven pas na het invullen van allerlei formulieren bijgeschreven kunnen worden. Dus mik ik op 980,- Er bleek 947 bijgeschreven te zijn en dat is een bijzonder slechte koers. Dus toen ze mij vertelden dat mijn nationaliteit op mijn CUC kaart niet klopte maakte ik daar een opmerking over. Toen ik de bank uitliep was ik benieuwd of mijn CUC kaart nog zou werken en liep dus naar een pinautomaat. Ook daar staat altijd een rij voor (waarom je niet in de rij voor een pinautomaat moet gaan staan vertellen we in CubaConga) dus een half uur later steek ik mijn kaart in de automaat. Hij doet het nog! Maar het saldo is hoger dan ik dacht? Ik kijk naar de laatste operaties en de 947 bijschrijving van vorige week is 977 geworden! Met terugwerkende kracht een wisselkoers aanpassen. Het kan op Cuba!
Goed, terug naar het hoofdverhaal dat tot het compliment leidde.
+1
‘De naam die op uw twee kaarten staat is verschillend.’ Zegt de afdelingsmanager. ‘Ik draag u over aan de onderdirecteur, die gaat dat voor u oplossen. Komt u….?’
+1 Inmiddels dus aan tafel bij de onderdirecteur. ‘We weten niet waar het in zit maar het is nog steeds niet gelukt. Volgende week.
Tussenverhaaltje
Ik moet 90 CUC overmaken naar iemand met een MN rekening. Dat kan met een pinautomaat waarbij je via een keuzemenu een rekeningnummer moet invoeren en een bedrag kiezen. ‘Maar moet ik nu het bedrag in CUC (90) invoeren of in MN (2160)? Dat maakt namelijk nog een verschil!’
‘In CUC’ zegt de onderdirecteur.
Ik dus naar de pinautomaat, doe dat hele proces en vul 90 in… Er wordt keurig 3,75 CUC van mijn rekening gehaald want ik heb dus zojuist 90 MN overgemaakt…
Door met het hoofdverhaal.
+1 Na een half uurtje het hele bankpersoneel aan het werk te hebben gehouden: ‘Dit is de provincie directeur en die gaat zich over u ontfermen op het provincie hoofdkantoor. En dit is dus het moment dat de onderdirecteur mij publiekelijk het compliment maakt dat ik aan het begin van dit verhaaltje kreeg.
‘De meeste buitenlanders worden gewoon boos. Laatst was er zelfs een Zwitser die scheldend wegliep en ons beledigde!’
‘Zal ik je uitleggen waarom dat is?’ Vraag ik en ze knikt.
‘Wij buitenlanders zijn gewend dat alle systemen op ons gericht zijn. Alles draait om de klant en de klant moet, binnen het mogelijke, zo snel mogelijk krijgen wat hij wil. Hier op Cuba draait alles om de systemen en moet de klant zich aanpassen aan regels die soms volledig onlogisch lijken en procedures die in onze ogen kant nog wal raken. Waarom moet ik een lange broek aan om de bank binnen te komen? En moet mijn pet juist af? Waarom mag ik mijn telefoon binnen de bank niet gebruiken? Allerlei regeltjes, die ook nog eens verschillen per instelling waar we ons naar moeten voegen. En weet je,’ wijzend op mijn identiteitskaart, ‘ik ben te gast in dit land en vind dat ik me moet aanpassen en accepteer het dus allemaal gewoon zoals het gaat. Maar deel de frustratie van de andere buitenlanders en begrijp dat ze af en toe uit de bocht vliegen.’
‘Ja, maar deze meneer was zo grof dat als ik de directeur van deze bank was ik hem de deur had gewezen.’
‘Als de directeur van een bank in Nederland een klant de deur wijst omdat hij boos wordt omdat er allerlei dingen fout gaan dan wordt hij ontslagen.’
Haar blik verraad totale verbazing. Iemand ontslaan omdat hij een klant de deur wijst? Klanten hebben zich gewoon naar het systeem te voegen en niet andersom.
Dit is dus waarom dit boekje zo vol met onbegrijpelijke verhalen staat. Wij leven in een systeem dat zich naar ons schikt en op Cuba is dat andersom. Veel plezier met de rest van de onzin en houd dit referentiekader vast tijdens het lezen.
In de meeste landen bestaat er één munt. In Cuba was dat aanvankelijk ook zo: de ‘Peso’. Dergelijke munt krijgt internationale waarde op de vrije markt. Die waarde fluctueert van dag tot dag. Dat is de wisselkoers. Deze wordt bepaald op de valutamarkt en niet zoals op Cuba door de overheid.
Na de revolutie van 1959 en de handelsblokkade van John Kennedy (1962), wordt de Peso steeds minder gebruikt om in het buitenland producten te kopen of verkopen. De internationale ruilhandel neemt toe (suikerriet voor olie). Ze moeten wel, de Peso wordt steeds minder waard.
In 1986 gaat de Cubaanse staat voor de eerste keer failliet. De waarde van de Peso verliest contact met andere munten en heeft praktisch alleen nog waarde op Cuba. Er volgt een diepe economische crisis die in 1991 verergert door de instorting van de USSR en de aanscherping van het Amerikaanse handelsembargo in 1992. Vanaf dan breekt de ‘Periodo Especial’ aan. Binnen een paar maanden zakt de waarde van de Peso tot 125 voor één dollar en import stopt bijna geheel.
Er verschijnt een voorloper van de latere CUC. Het was een soort waardecertificaat. Ze waren bedoeld voor bezoekers uit het Oostblok (toeristen en specialisten; er waren in die tijd geen westerse toeristen) De waarde bedroeg ongeveer een Peso voor 0.90 Sovjet Roebels. Tegelijkertijd verschijnen soortgelijke certificaten voor bezoekers uit kapitalistische landen. Ook werden er certificaten gedrukt die echte wisselbrieven waren (éénmalig bruikbaar) (voor studenten en Cubanen). Kortom: geld is een puinhoop geworden.
2. Post-Sovjet tijdperk en huidige CUC
In 1993 wordt op Cuba de dollar aanvaard als betaalmiddel. Fidel Castro hoopte zo ‘deviezen’ in handen te krijgen om in het buitenland goederen te kopen. In 1994 wordt de CUC ingevoerd. Bij de invoering was er een segregatie tussen Cubanen en buitenlanders (toerisme apartheid). De CUC was bedoeld om alleen te worden gebruikt door toeristen. Deze eerste CUC-biljetten zijn ondertussen uit de omloop gehaald en bestaan dus niet meer.
De waarde tussen de CUC en de CUP is vast (‘gepegged’). Net zoals hun waarde t.o.v. de dollar (1 CUC = 1 dollar = 25 CUP). Ook hier: ‘omdat Fidel het zo zei‘. Geheel tegen de bedoeling in, komen steeds meer CUC’s terecht bij de Cubaanse bevolking (via familie in de US en contacten met buitenlanders). In 2004 wordt de inwisselbaarheid van de CUC daarom beperkt. Er komen in dat jaar ook nieuwe biljetten. Die worden nu nog steeds gebruikt. Om de dollar nog meer uit het binnenlands betaalverkeer te weren, wordt er voortaan ook een extra taks geheven van 10% (gravamen). In 2005 beslist Fidel bovendien om de ‘peg’ te wijzigen: 108 dollar voor 100 CUC. Vervolgens komt er een volledig verbod op het gebruik van de dollar als betaalmiddel binnen Cuba. Maar het kwaad is geschied en de dedollarisatie mislukt.
(de ‘moderne’ CUC, 2004) Ondertussen maakt Fidel opnieuw een fout. Hij verplicht de Cubaanse firma’s om in de boekhouding met CUC’s te werken. Maar er worden verschillende waarden gebruikt voor de omrekening van de CUP naar de CUC. Van 1 CUC voor 24 Pesos, 1 voor 8 tot zelfs één CUP voor één CUC. Wat een chaos!
Naar het einde van de CUC
Al vrij snel (na 2005) wordt duidelijk dat de invoering van de CUC een slechte zaak was. Men zocht een oplossing en in 2013 werd een tijdslijn bekend gemaakt voor de afschaf van de CUC. Maar de hindernissen lijken gigantisch. Zou er een volksopstand komen, hoe gaat de interne economie reageren, wat zijn de macro-economische gevolgen,.. ?
In 2019 opent Cuba haar eerste MLC (Lees Vreemde Valuta) winkels. Alle prijzen zijn in USD en je kunt alleen betalen met een Buitenlandse Credit Card of een Debit Card gekoppeld aan een USD of Euro rekening bij een Cubaanse bank. Hierdoor kreeg de zwarte markt een enorme impuls. Zowel voor de waarde van de CUC (die op straat al gauw van 1 op .89 naar 1 op 1,50 ging ten opzichte van de USD) als de waarde van de spullen die verkocht worden in die winkels. (Voorbeeldje: een diepvries van 243 USD kost op de zwarte markt 650 CUC!!!
Oktober 2020
De afschaf van de CUC is immanent (dit jaar nog!) zeggen ze. Maar dat zeggen ze al jaren. De belangrijkste vraag en het grootste probleem: “wat is de echte waarde van de CUP op de internationale markten?” De waarde van een munt wordt bepaald door het vertrouwen dat men heeft in de economie. En dat vertrouwen is niet bepaald positief. De CUP (nu nog gepegged aan de dollar) zou sterk devalueren wat een chaos zou kunnen veroorzaken in de interne economie. En het gaat ook de gewone Cubaan pijn doen: de prijzen in de dollarwinkels zullen flink omhoog gaan, zoals na het instorten van de USSR. Destijds werd als oplossing de CUP van de markt gehaald en artificieel gekoppeld aan de dollar. Deze keer wil men juist het scenario omdraaien en de CUP vrijlaten…
Punto Cerois niet zozeer het moment van de afschaf van één van beide munten (de CUC dus), maar de (her-)waardering van de CUP (echte waarde ten opzichte van de dollar). Hiermee wordt bedoeld dat het goed mogelijk is dat de CUC eerst verdwijnt, maar pas op een later tijdstip de ‘peg’ tussen de Peso en de dollar wordt losgelaten…
Update 11/12/2020
Ondertussen lijkt het erop dat de mythe (want het was toch wel een leuk verhaal) van de dubbele valuta binnenkort verandert. Gisteren is officieel bekend gemaakt dat de CUC per 1 januari geen wettelijk betaalmiddel meer is en dat de Peso vanaf dan gekoppeld is aan de USD met een koers van 24 Pesos per Dollar. Einde van een geweldig verhaal dat eigenlijk volledig inhoudsloos was.
Dubbele valuta.
Gelukkig is de mythe nu waarheid geworden. De USD is in opmars. Steeds meer winkels verkopen, enkel met een Credit Card, in Amerikaanse Dollars. Dus nu begint de Dubbele Valuta periode pas echt.
Update 10/2021
We hebben een monetair turbulente tijd achter de rug. Alles is in CUP (Moneda Nacional) geprijsd en de inflatie in de eerste negen maanden van dit jaar schat ik op 500%. De officiële statistieken hebben het over 56% en daar moet iedereen hier heel hard om lachen… Salarissen zijn per 1 januari verviervoudigd en de meeste prijzen ook. Iedereen zonder salaris van de staat moest mee met de prijsverhogingen om te overleven.
Om een enkel voorbeeld eruit te halen. Vroeger kostte een busritje 40 cent maar als je met een hele peso betaalde kreeg je geen wisselgeld. In elk busstation zaten, meestal gepensioneerden, die je vier muntjes van 20 verkochten voor één Peso en zo dus 20 cent per transactie verdienden. Met ‘n Peso maakte je zo twee busritjes. Als je twee bussen moest nemen om naar je werk te komen en twee weer terug naar huis kostte dat je dus 2 Peso. Nu kost een busrit 2 Peso. En dat brengt de reiskosten dus op 8. Daarbovenop zijn alle mensen die in de 20 centmuntjeshandel zaten nu werkeloos… Zo hebben we honderden gevallen…
Hoe je hier als toerist onder te lijden of aan te winnen hebt, vertellen we in ons boekje… Ik weet het, een beetje flauw maar wij hebben ook een openhaard (nietwaar, dat heeft niemand op Cuba) en specifieke kennis heeft waarde…
Het is, door de US blokkade, lastig en duur om geld naar Cuba te sturen en vrijwel onmogelijk geld van Cuba naar het buitenland over te maken. Als geld van Cuba naar Nederland je probleem is lees de onderste alinea.
Toch zijn er verschillende manieren om je Cubaanse geliefde een financieel handje te helpen. Mijn persoonlijke advies zou zijn: Doe dat met mate…
Verschillende manieren om geld naar Cuba te krijgen
Telefoon
Voor kleine bedragen is het het handigst om tijdens een aanbieding zijn of haar telefoon op te waarderen. Ze verkopen dan het saldo en bellen met de bonus. (ja zo werkt dat hier, er is een levendige handel in telefoonsaldo,).
AIS
Zodra je echter meer dan 25 Euro wilt overmaken loont dit systeem niet meer. Dan heb je een aantal websites die, tegen een behoorlijk tarief, geld voor je versturen. Send Value is hier een van. Ze doen allemaal hetzelfde (google send money to Cuba) en kosten allemaal ongeveer 17% plus wisselende transactiekosten… De ontvanger heeft hiervoor een speciale kaart (AIS) nodig. Rijen voor die kaarten zijn lang 🙂 en in augustus 2020 raakte het plastic om die kaarten te maken op. Nieuwe kaarten werden dus niet meer uitgegeven tot het einde van dat jaar.
De Franse en Spaanse banken die de transacties uitvoerden zijn daar, hopelijk voorlopig, mee gestopt. Ze hebben dat gedaan omdat ze zich meer op hun kerntaken willen focussen maar wij geloven dat de VS ze onder druk heeft gezet.
Voorlopig, en ik schrijf dit op 8/1/2021, is dat een doodlopende weg en krijg je gewoon je geld na een paar dagen of weken terug.
Bank
Internationale transacties met Cuba zijn duur. Per bank overmaken vanuit Nederland kan alleen met de ABN (lang verhaal kort: Banken zijn bang voor boetes van de US en willen geen geld overmaken omdat de US daar moeilijk over kan gaan doen. Er is een Europese richtlijn die bedrijven verbied zich aan die US sanctie te houden. Banken zitten dus tussen twee vuren. Better safe than sorry en ze zeggen dus dat het ‘technisch onmogelijk is.’
De ABN is hierop, als staatsbank, een uitzondering. Via hen kun je gewoon geld overboeken naar een Cubaanse rekening al zullen daar wel, door mij ongeteste, limieten aan zitten. Kosten van een overboeking 26,00 dus dit wordt pas boven de 100 Euro goedkoper dan via de verschillende send money websites.
CubaConga level 16 De R&B&M&T bank
Omdat overboeken tussen Europa en Cuba duur is heb Rick en Billy en Milan en Tijn (van het Cubaforum) een goedkoper systeem bedacht. Jij boekt over onze mijn rekening in Nederland en wij boeken of betalen cash vanuit hier over naar willekeurig welke rekening hier op Cuba. 100 Euro in NL wordt 3800 CUP op Cuba. Max 300,- Koers fluctueert en pas ik hier niet dagelijks aan. De Cadeca doet dat gelukkig wel en wij zijn een hand vol pesos per Euro goedkoper dan zij! Hoe we dat doen? Dat weet de smid.
Verder geen bijkomende kosten (hoewel we laatst een goede fles rum kregen en dat werd zeer gewaardeerd!).
USD doe ik niet meer. Kan onmogelijk uitleggen waarom één USD hier op Cuba 1,40 Euro in Nederland waard is, maar dat is wel zo…
Mocht je hier gebruik van willen maken [email protected] of gebruik de chatknop.
update September 2020
De afschaffing van de CUC lijkt er nu echt aan te komen. Lees hier de geschiedenis van geld op Cuba en hoe dit gedrocht tot stand gekomen is.
update 21/10/2021
De CUC is begraven en alles wordt nu betaald in CUP… Ja dat dacht je… Cuba is snel aan het dollariseren en de dollar is inmiddels 75 CUP waard op straat en stijgt dagelijks met ongeveer 0,5%… Aan het einde van het jaar dus 100 als het zo door gaat. Voor CUP is er eigenlijk bitter weinig te koop en de rijen voor de USD winkels staan tot om de hoek.
Tegelijkertijd heeft de overheid de salarissen van de 1.1 miljoen ambtenaren verviervoudigd! Minimum loon nu 2100 CUP wat ongeveer 80 Euro is. Maar helaas zijn alle prijzen van de dagelijkse levensbehoeften nog sterker gestegen. Het maandelijkse boodschappenmandje is van 28 naar 230! Stroom van 0.9 naar 0,33… De mensen die niet voor de overheid werken hebben een probleem en dat gaat volgens mij voor sociale onrust zorgen…
Overigens is het een mythe dat er een dubbele valuta op Cuba bestond! Er was de laatste 10 jaar geen dubbele valuta op Cuba. Dat is snel aan het veranderen. Sinds een tijdje hebben we CUP (Cubaanse Pesos of Moneda Nacional) en USD. En de USD wint snel terrein. Dus nu begint het verhaal van de dubbele valuta pas echt.
Mocht je een van de zeldzame gevallen zijn die geld over hebben op Cuba en dat over willen maken naar Nederland (of een ander Europees land) dan kunnen wij daarin bemiddelen. Neem even contact op via [email protected]
Ze worden hier de Dollar winkel genoemd maar het zijn harde valuta winkels waar de prijzen in USD worden weergegeven maar waar je met elke buitenlandse munt kunt betalen. Met munt bedoelen ze per kaart.
Wit- en bruingoed
Dollarwinkels voor wit- en bruingoed zijn er al een paar maanden. Je kunt er koelkasten, airco’s, mixers, draadloze keyboards en nog allerlei andere geïmporteerde goederen kopen. Betaling gaat altijd per kaart in buitenlandse valuta. De meeste van deze producten waren moeilijk (via de zwarte markt) of niet te koop. Direct ontstonden er enorme rijen en nu nog is de overheid niet in staat aan de vraag te voldoen. Ter illustratie, ik sta al een maand ‘in de rij’ voor een diepvriesje. (Dat doe je dan niet zelf, want je moet elke dag je plek in de rij bevestigen. Daar heb je dus een colista voor die je daarvoor 50 CUC geeft.)
Vraag en aanbod
Er is duidelijk meer vraag dan aanbod.
Een van de problemen een te grote vraag en te klein aanbod is dat er direct een zwarte markt ontstaat. Alles wat de dollarwinkels uitvloog was binnen een paar uur te koop op de Cubaanse Marktplaats ‘Revolico’ tegen iets meer dan het dubbele. Een diepvriesje van 245 kost op het internet 600!
Ook Cubanen kunnen een bankrekening Euro’s of Usd openen en daar een debit card op krijgen. (Die rekeningen zijn enkel bedoeld voor aankopen in de Dollar winkels want je kunt er geen harde valuta mee opnemen. Dit zorgde voor een grote vraag naar buitenlandse contanten. De koers van de Usd en de Euro in de, illegale, handel op straat schoot met 10% omhoog! Toen in maart een inreisverbod werd afgekondigd (Covid-19 weet je nog?) kwam daar nog eens 20% bij. Momenteel krijg je voor een Euro bij het wisselkantoor 28 pesos en op straat 50 (van de tussenhandelaar, direct met een koper kan de prijs oplopen tot 56). Begin juli 2021 staat de Euro op de zwarte markt op 80 Pesos!
Welke kaarten worden geaccepteerd?
Nou deze:
Die kaarten hebben wat uitleg nodig. De eerste twee ken je vast. De volgende drie zijn rekeningen in buitenlandse valuta die aangehouden kunnen worden bij Cubaanse banken in Usd of Euro. Je kunt geen harde valuta opnemen met zo’n rekening, enkel betalen in de winkel. De laatste is een internationale kaart waarop je vanuit het buitenland via de verschillende websites geld kunt storten.
De dag nadat ik deze blogpost schreef waren de dingen alweer anders. De Franse bank die alle AIS stortingen regelde stopt ermee. Alle AIS kaarten zijn dus waardeloos (en de meeste Cubanen hebben daar uren, zo niet dagen voor in de rij gestaan). Officieel heeft het besluit te stoppen met de afhandeling niets met de Blokkade van de US te maken maar Trump en zijn goons hebben achter de schermen vast wat druk uitgeoefend…
In 2020 werden er ook dollarwinkels geopend voor voedsel en persoonlijke verzorging producten. Koffie en olie waren bijvoorbeeld al maanden niet te krijgen, evenals shampoo en zeep. Je kunt je voorstellen dat er nogal wat vraag was. De rijen waren soms drie blokken lang (En met het Cubaanse afrekensysteem is dat een hele dag!)
En natuurlijk kon je al snel daarna alles op internet en op straat kopen voor het dubbele of meer. Na de eerste week was aan de grootste vraag voldaan en slonken de rijen tot ongeveer een uur. (‘Ben je de vierde in de rij voor de kassa alles gratis!’ Werkt niet op Cuba.)
Politie en militairen reguleren de rijen, nemen identiteitsbewijzen in en controleren alles en iedereen die binnen en buiten gaat.
La Cola
Zo ziet zo’n rij eruit. Dit is een korte! Uurtje ongeveer…
Praktische implicaties
Het is natuurlijk altijd veel goedkoper als je een buitenlandse toerist laat betalen dan wanneer je het zelf koopt. (Als je een kaart hebt, maar afgaande op de lengte van de rijen hebben een hele boel Cubanen een kaart waarmee ze kunnen kopen.)
Dus krijg je zielige verhalen van mensen die niets kunnen kopen en die heel hard een koelkast nodig hebben (of zeep, of shampoo, olie, koffie, melkpoeder, et cetera, et cetera en et nog maar een paar keer et cetera…). De (soms) verzonnen behoeften zijn eindeloos. Want ook als ze het niet nodig hebben is het prima handel!.
Covid-19
Momenteel (april 2021) zijn er geen toeristen op Cuba en ik verwacht ze ook niet snel. Maar zodra het land weer open gaat zul je op elke straathoek het verzoek krijgen iets in de dollarwinkel te kopen…
Mocht je al mensen op Cuba kennen dan ken je de vraag of je telefoon credit wilt opwaarderen (20$). Daar komt nu de kapotte koelkast (1000$, Friteuze (100$), Airco (600$) of gewoon geïmporteerd eten ($ zoveel als je wilt) en Shampoo (meer $ dan je wilt) bij.
Sterkte! 🙂
Op de bestel pagina (die geen enkel nut heeft op het moment want er komt toch niemand naar Cuba) geven we een cadeautje weg… kun je toch een beetje dat Cuba gevoel krijgen!
Een aantal factoren maakt het voor ons lastig Cuba te doorgronden. Deze post bestaat voor 50% uit Cubaanse logica… Als je het kunt volgen heb je een redelijke kans Cuba te begrijpen!
1 Observatie,
Wij Westerlingen geloven
wat we zien en trekken op basis van wat we zien conclusies.
Een voorbeeldje: Alle
reisboeken vertellen dat de wegwerpaanstekerreperateurs (ja die hebben we hier)
de aanstekers vullen met insecticide. En roepen dan ‘en het werkt ook nog!’ om
aan te geven hoe vindingrijk de Cubanen zijn.
Ze komen tot dit verhaal doordat de wegwerpaansteker- reperateur inderdaad een insecticidebusje gebruikt om lege aanstekers te vullen. En, voor de oppervlakkige kijker, is het logisch dat in zo’n busje waarop dode muggen en vliegen staan ook daadwerkelijk insecticide zit.
Dat busje wordt echter
gevuld met gewoon gas en het wordt gebruikt omdat het eenvoudig hervulbaar is
en lang meegaat. Het zou te idioot voor woorden zijn een aansteker te vullen
met insecticide. Dat is namelijk niet brandbaar genoeg, veel te duur en ook nog
eens heel slecht voor de gezondheid. Insecticiden steek je aan met een
aansteker en niet met een vuursteentje. Het in een aansteker doen streeft een
beetje het doel voorbij.
2 Verspreiding
Toch gelooft iedereen die
reisboeken of –blogjes over Cuba schrijft deze insecticide-mythe en publiceren
hem keer op keer.
Overigens erger ik me
dood aan reisbloggers. Die komen naar Cuba, maken alle beginnersfouten en
leggen vervolgens aan hun lezers uit hoe ze dezelfde fouten kunnen maken.
3 Interpretatiefouten
Ik heb de afgelopen week
een vriend op bezoek gehad en geef je hier een paar van zijn observatie- en
interpretatiefouten.
Er loopt een dame door de
winkelstraat met een doos met daarop een ventilator. Ik had net laten zien dat
die ventilatoren 50 CUC kosten.
‘Die mevrouw heeft toch
maar mooi een ventilator van 50 gekocht.’ Is zijn conclusie.
‘Nee’, zeg ik. ‘De
conclusie die je zou moeten trekken is dat er een mevrouw door de winkelstraat
loopt met een doos waar een ventilator in heeft gezeten. Dat ze er een
ventilator inzit weet je niet en dat ze hem gekocht heeft weet je ook al niet.
Kijk eens goed naar die doos… die is al een aantal keer open geweest en weer
dichtgemaakt. Wat erin zit weet je niet maar waarschijnlijk geen ventilator.’
We komen langs een
pompstation met een bord ‘No Hay Petrolio’ (Er is geen diesel) en daarnaast een
bord ‘aire’ (lucht). Zijn conclusie is dat er geen diesel is maar wel lucht.
Terwijl ik iemand zie tanken aan de dieselpomp is mijn conclusie dat er wel
diesel is en in ieder geval een bord dat zegt dat er lucht is. Maar dat
betekent dus niet dat er inderdaad lucht is.
4 Naïviteit
Dat wij westerlingen
geloven wat we zien maakt Cuba al een lastig land. Dat we geloven wat we horen
is helemaal een probleem.
Niets is wat het lijkt…
Als een Cubaan ons vertelt dat hij leeft van 20 CUC in de maand terwijl hij zijn Samsung Galaxy S9 op tafel heeft liggen, nieuwe Nikes aan zijn voeten heeft, een grote gouden ketting, tand en goudkleurig horloge om zijn pols en net een biertje van 2 CUC heeft besteld, dan mag je conclusie zijn dat die 20 CUC niet helemaal waar is want zijn outfit is 500 waard. Hoe vaak loop jij rond in een outfit van 25 keer je maandsalaris? Ter info: Geen enkele Cubaan leeft van een salaris van 20 per maand! Dat kan gewoon niet.
Als het bordje op de souvenirwinkel zegt dat hij dichtbij is wil dat nog niet zeggen dat de winkel niet open is! De enige manier om dat uit te vinden is de deur open te doen.
Niet ver weg! Maar open???
Conclusie
Al die misinterpretaties
en misinformatie zingen rond in reisboeken en op het internet. Wat wij
Westerlingen denken over Cuba en de Cubanen is volledig fout. Er klopt echt
helemaal niets van. Daarom heb ik CubaConga geschreven. Dit is een geweldig
land en ik wil dat je ervan geniet zonder de illusies en onzin. In het boek leg
ik onder andere uit hoe je deze post in je voordeel kunt gebruiken en
vriendschap sluit met Cubanen. Dit is geen reisboekje, ik woon op Cuba.
Havana is groot, heel groot. Het is niet voor niets de grootste stad in de Caraïben. 3 miljoen inwoners zonder noemenswaardige hoogbouw. Hier een artikel over Havana.
Als je meer wilt zien dan Havana Veilla (wat door de Cubanen simpelweg Habana genoemd wordt), Centro en een stukje Vedado, zal je een of andere vorm van transport moeten nemen.
Gelukkig heeft Havana een grote variatie van dingen die bewegen die je van A naar B kunnen brengen en terug.
In dit artikel neem ik als voorbeeld dat je van Vedado naar Habana wilt en heb ik de verschillende transportmogelijkheden gerangschikt naar prijs, snelheid en comfort.
Da’s pas een Taxi
Taxi
De allerduurste manier om naar Habana te gaan is ‘Si’ zeggen tegen de man die je op straat aanspreekt of je een ‘taxi barato’wilt. Baratobetekent dan wel ‘goedkoop’ maar dit kost je gewoon een tientje meer dan een gewone ‘dure’ taxi.
Zelf je taxi vinden dus. Taxi’s zijn duidelijk herkenbare gele auto’s van verschillende leeftijd en allemaal vragen ze in eerste instantie tussen de 10 en de 20 CUC. Met een beetje onderhandelen kom je uit op 6 tot 8.
Comfort **** Prijs **** Snelheid ****
Motortaxi
De motortaxi wordt steeds populairder. Het nadeel is dat hij maar één of twee personen mee kan nemen (in geval van zijspan). Een Cubaan neemt hem voor 1 CUC, ik voor twee en jou berekenen ze 3 (alles erboven is werkelijk overdreven).
Comfort * Prijs *** Snelheid ****
Oude taxi’s
Iets goedkoper zijn de oude Amerikaanse auto’s die als ‘Taxi Directo’ rondrijden. Er staat Taxi Libreop een sticker op hun voorruit. Je hand opsteken maar je zult niet hoeven te zoeken want ze hebben je al lang gezien. 4 CUC zou het moeten doen. Maximaal 5.
Comfort ** Prijs *** Snelheid ****
Vaste route taxi
Na de ‘moderne’ (hahaha) taxi komt de vaste route taxi in beeld. Vrijwel alle oude Amerikaanse auto’s die 23 afrijden en geen taxi libre op hun voorruit hebben, gaan naar Havana als vaste route taxi. Om deze aan te houden steek je je arm horizontaal uit en roep je ‘Habana’. Je deelt deze taxi’s met andere passagiers en ze zetten je af op hun eindpunt of als jij aangeeft dat je eruit wilt. Dit was een van mijn favoriete vervoersmiddelen. (Zie taxi-oorlog in Havana). Deze taxi kost 10 MN dus ongeveer 40 CUC cent.
Comfort ** Prijs ** Snelheid ***
Taxi Rutero
Taxi rutero
Alle gele busjes en mini-vans rijden als Taxi Rutero vaste routes met de bestemming op de voorruit aangegeven. Ze hebben airco, goede stoelen en meestal heb je nog een stoel ook. Van Vedado moet je een Taxi Rutero hebben die Prqe Curita aangeeft. Dat is vlak achter het Capitolio. Mocht je ergens anders heen willen vraag het aan een Cubaan, die wil je met plezier je bestemming uitleggen J. Kost 5 MN per persoon en is tegenwoordig mijn favoriete vorm van vervoer. Snel, goedkoop en efficiënt!
Comfort *** Prijs * Snelheid **
Bus (Gua-Gua)
Vrijwel alle bussen die over 23 in Vedado rijden gaan naar Oud Havana. Voor de zekerheid gewoon even vragen aan de chauffeur. Cubaanse bussen willen wel eens behoorlijk vol zijn. Pas op zakkenrollers want de inhoud van jouw zakken is goud waard 🙂
.
Cubanen noemen de Bus een GuaGua (spreek uit WaWa
Prijs 1 Peso (of eigenlijk 40 Peso cent, hoe je met één Peso twee ritjes maakt lees je bij Cubaans werk.)
Comfort * prijs (weet niet hoe ik een kwart ster geef) Snelheid * (slecht één ster voor snelheid want Cubaanse bussen stoppen ook op andere plekken dan hun haltes om mensen in en uit te laten stappen.)
Alle bussen hebben speciale, gele, stoelen voor minder validen en zwangere vrouwen. Het wordt niet op prijs gesteld als je daar gaat zitten al zal niemand wat zeggen tegen een buitenlander.
Als je van het OV gebruik wilt maken (en ik raad je aan dat minimaal een keer te doen) kun je de HavanaTrans app downloaden in de Play Store (niet voor Apple). Keurige kaarten die duidelijk laten zien welke bus of welke taxi rutero je moet hebben om van A naar B te komen in Havana. Zeker een aanrader als je langer in Havana verblijft!
Cuba kent drie categorieën overnachtingsmogelijkheden die wel eens tot verwarring kunnen leiden. Hotel, Hostal, Hostel.
Hotels zijn gewoon hotels zoals ze dat in de rest van de wereld ook zijn. Min één of twee sterren om het comfort-niveau te bepalen.
Een Cubaans hostel
Hostals zijn Casa’s particular die meerdere kamers verhuren en waarvan de eigenaren dit chiquer vinden klinken dan Casa Particular. Een Hostal is dus gewoon een Casa Particular waar je hier een hele post over vindt.
Hostels zijn een nieuwe vorm van Casa Particular gericht op de budget- backpack toeristen. Ze verhuren niet per kamer maar per bed op basis van een Casa Particular vergunning. Een Hostel is dus geen aparte categorie maar een verhuurvorm die in 2018 is verzonnen door een paar slimme Casa Particular eigenaren.
Hostels rekenen 6 tot 10 CUC per bed in plaats van 25 CUC per kamer.
Hostels zijn ideaal voor mensen die alleen reizen. Niet alleen veel goedkoper dan een kamer voor jezelf huren, het zijn ontmoetingsplekken voor gelijkgestemde reizigers. En geloof me, die heb je nodig op Cuba (zeker na een tijdje…
Cuba lijkt een aanlokkelijk land om in te investeren of om zaken mee te doen.
Onroerend goed is goedkoop, arbeid kost schijnbaar bijna niets, de markt zit vol gaten, sommige producten zijn heel goedkoop en anderen weer heel duur.
Onroerend goed:
Voor 30 K koop je al een redelijk huis in Havana. In de andere steden is dat ongeveer de helft. Het huis (drie kamers) dat ik voor mijn zoontje heb gekocht op het platteland in de provincie kostte me 520 Euro!
Spotgoedkoop Onroerend goed
Arbeid:
Een salaris van 20 of 30 in de maand is gratis arbeid. Cubanen zijn nog hoog geschoold ook en we hebben hier prima vakmensen. Klinkt elke werkgever natuurlijk als muziek in de oren. Investeren in Cuba lijkt een uitgelezen kans!
Vaklui repareren een koelkast
De markt
Er zitten meer gaten in de markt dan in een Zwitserse gatenkaas. Eigenlijk is de hele markt een groot gat. Om een paar voorbeelden te noemen. We hebben op Cuba geen glasfabriek en ook geen matrassenproductie. Een matig matras kost dus 170 CUC en een stuk vensterglas van 1 bij 1 gaat voor 80.
Prijzen zijn (in onze ogen) idioot en dat biedt natuurlijk allerlei kansen. Een potje Spirulina kost in de apotheek 8 cent (export kans!) en Viagra kost 40 cent per stripje van 10.
Een opblaasbaar zwembadje, wat bij de Action 8.99 kost doet hier 150 CUC! En een jurkje, wat 4,99 kost bij de Primark, gaat hier voor 35 CUC over de toonbank (import kansen).
Dit zijn een paar willekeurige voorbeelden van de kansen die Cuba biedt. Een beetje ondernemer vindt er 1000 in een week! Het lijkt alsof de marges die je kunt maken je investering binnen drie jaar terugbetalen.
advies voor je gaat investeren:
Voor mensen die willen investeren in Cuba heb ik een adviestraject opgezet dat uit drie stappen bestaat:
Investeringsadvies stap 1:
Zou je dat nu wel doen? Zou je er niet nog een nachtje over slapen en je verdiepen in de Cubaanse wetten, fiscaliteit, mentaliteit, ethiek en cultuur? Echt… slaap er nog eens een nachtje over…
En die stap is gratis. Gewoon bij dezen mijn advies… Niet doen…
Mocht je niet tevreden zijn met dat antwoord dan kunnen we door naar stap 2.
Je mag een uur lang mijn brein kapen en ik leg je uit waarom ik zo’n duidelijke mening heb over investeren in Cuba. Dat is altijd onder vier ogen (dus niet per mail/whatsapp/facebook of hoe dan ook en kost 500 Euro ex BTW. Ik zit van september tot mei op Cuba en overzomer in Nederland.
Mocht je daarna nog steeds willen investeren of een handeltje willen drijven dan volgt stap 3 en kun je me inhuren als consultant/manusje van alles/vertaler/waterdrager/onderhandelaar/gids/directeur of secretaresse. Net wat je nodig hebt, c.v. voldoet..
Investeer eerst eens 12 in het lezen van dit boekje
