Pinpas kwijt? Het gebeurd vaak! Lees hieronder hoe je dit voorkomt.
Ja natuurlijk kun je pinnen op Cuba!
laatste update 2/2020
Pinnen is en blijft een probleem(pje).
Lees hier hoe het zo gekomen is.
Waar je op moet letten bij het pinnen.
Wat het kost.
Hoe je problemen met pinnen te lijf gaat.
Wat je vooral niet moet doen…
Wat’s gebeurd?
Een kort stukje historie zodat je begrijpt waarom er zoveel onzin verteld wordt over pinautomaten op Cuba:
In de praktijk was pinnen op Cuba onmogelijk tot januari 2018. (Met een Maestro Pinpas… Pinnen met Visa Credit Card ging al een tijdje prima). Je vindt op internet veel informatie van voor 2018 en dat is op Cuba echt hele oude info.
Als je in Havana vroeg om de dichtstbijzijnde pinautomaat (die werkt voor jou) is dat trouwens niet in Guantanamo maar op Key West. Niet dat dat uitmaakt… Beiden waren onbereikbaar.
Cubaanse Pinautomaat
Je kunt van de Cubaanse pinautomaten gebruik maken met een Visa of MasterCard (die laatste sinds sinds juni ’17) debit- of credit card. Koers is redelijk maar je betaalt wel per opname 3 of 4,50, afhankelijk van je bank, maar je kunt ermee pinnen. Wat trouwens goedkoper is dan in een bank met een Credit Card geld opnemen.
Met een American Express of Diners ben je op het hele eiland kansloos. (Behalve in het eerder genoemde Guantanamo Bay.)
Er zijn (sinds eind 2017) ook pinautomaten met een Maestro logo (da’s gewoon pinnen zoals wij dat kennen) gesignaleerd maar daar kon je dus, tot de update hieronder, niet pinnen. We vermoeden dat dit tweedehands pinautomaten waren waar ze gewoon de logo’s niet afgehaald hebben. Er zijn hier tenslotte ook bussen die nog steeds naar Arnhem en Lutjebroek gaan.
Update Januari ’18.
Je kon in januari pinnen met de ABN pinpas bij ongeveer een derde van de pinautomaten. Alleen met een ABN pas! ABN berekent overigens wel achteraf extra opnamekosten (2,25) en een slechte wisselkoers.
Update april ’18
Pinnen werkt tegenwoordig vaker wel dan niet en voor alle banken! De meeste pinautomaten zijn aangepast dus raak niet in paniek als je pinpas geweigerd wordt… gewoon naar een andere bank gaan. 100 CUC opnemen kost je 103 US $ en die worden vervolgens van je rekening geschreven tegen de dan geldende wisselkoers. Pinnen is iets duurder dan cash geld meenemen. Zorg wel dat je thuis ff je pas activeert voor Midden Amerika. Dat kan gewoon via de app of de site van je bank. De Rabo vraagt trouwens 4,50 opnamekosten…
Update April ’19
Plots limiteert de Rabobank mijn opnames tot 200 per dag. Tis maar dat je het weet. Pinnen blijft een onbetrouwbare geldbron en ik zou er zeker niet op blind varen. Zorg dat je ook andere manieren hebt om aan geld te komen!
En drie dagen later deed de Rabo het gewoon weer en bleek het gewoon mijn eigen fout te zijn… Je kunt niet 250 pinnen uit een automaat die enkel briefjes van 20 heeft (hahaha… sukkel die ik ben.)
Update oktober ’19
Steeds minder pinautomaten.
Het aantal werkende pinautomaten neemt overigens gestaag weer af. Als er eentje echt kapot is wordt hij niet vervangen maar verwijderd. Zal wel iets te maken hebben met niet beschikbare onderdelen en het kannibaliseren van kapotte pinautomaten om andere te repareren. Ondertussen is ongeveer 30% van de automaten weer weg.
Let op!
Wij zijn gewend dat we eerst onze pas terug krijgen en dat de automaat dan het geld uitspuugt. Dus je onbewuste zegt dat je het geld pakt en wegloopt. Op Cuba is de volgorde andersom en als je dus wegloopt nadat je de flappen in je zak hebt gedaan (zoals je gewend bent) was dat dus de laatste keer dat je gepind hebt tenzij ze zo vriendelijk zijn je te vertellen waar je, binnenkort, je kaart terug kunt krijgen. Dat is soms al de volgende dag!!!
Let op 2!
De pinautomaat geeft aan welke biljetten erin zitten. Als het briefjes van 20 zijn en je wilt 150 CUC pinnen… Dan kan dat dus niet en wordt je transactie zonder opgaaf van reden geweigerd.
Let op 2 bis!
Je kunt enkel CUC pinnen. Als je dus je pinpas of credit card in een automaat steekt die enkel CUPs heeft dan wordt hij zonder opgaaf van reden weer uitgespuugd. Meestal staat er boven de automaat aangegeven welke biljetten erin zitten, maar dat is meestal, lang niet altijd.
De rij voor de pinautomaat:
Waarom je niet in de rij moet gaan staan voor een pinautomaat leggen we uit in ons boek. Als je dat niet wilt lezen (zou je wel moeten doen)… Gewoon niet in een rij gaan staan! Mocht je zo eigenwijs zijn toch in de rij te gaan staan dan leggen we in ons boek de ‘kunst van het in de rij staan op Cuba’ uit.
Kans van slagen van plan A
Er zit wel een kanttekening bij pinnen op Cuba: Een algemeen geldende regel op Cuba is dat de kans van slagen van je plan A afhangt van de kwaliteit van je plan B (en ja, dat is Cubaanse logica).
Neem geen risico
Zorg dus dat je altijd genoeg cash hebt om een paar dagen door te komen. Als je plan B is: ‘Niet eten vanavond en onder een brug slapen’ dan is de kans dat je ergens kunt pinnen erg klein. Pinautomaten kunnen niet werken omdat: Er geen geld in zit. Ze offline zijn. Er onderhoud gepleegt wordt, ze weggehaald zijn of welke andere vage reden dan ook. Heb eens vier dagen nergens kunnen pinnen. Zorg er dus voor dat je genoeg geld hebt om dat eventueel te overleven.
Ook hier geldt dat niet alle automaten je credit card accepteren… gewoon ff doorwandelen. Er zijn inmiddels voldoende pinautomaten op Cuba. Gezien de Trump perikelen met Cuba is deze zin, die geschreven is in februari ’19 geen garantie dat je in april nog steeds kunt pinnen… Het blijft Cuba. Maar eind februari 2019 pinde je nog overal zonder problemen en dat veranderde dus in april.
Koers bij het wisselkantoor: versus koers op straat.Dit verschil ontstaat omdat er veel Cubanen stapels CUCs hebben liggen en ze bang zijn dat die binnenkort afgeschaft gaat worden en ze dus in Harde Valuta vluchten of naar het buitenland willen en daar helemaal niets met CUCs kunnen doen. (Een lang verhaal dat ik je ga besparen want geen enkel praktisch nut voor een bezoeker).
Embargo
Dat je niet kon pinnen op Cuba lag niet aan de Cubanen. Het Amerikaanse embargo verbiedt financiële instellingen om zaken te doen met Cuba. Maestro betaalt dus de bank waar jij zou pinnen niet uit angst voor astronomische boetes. ABN houd zich, als staatsbank, als enige aan de Europese richtlijn dat je als financiële instelling jezelf niet aan de US embargo-bepalingen mag houden. (bijzonder lang juridisch verhaal dat ik je op deze site ga besparen.)
CUC
Je pint overigens CUC. Als je Moneda Nacional wilt, wat ik je aanraad, moet je naar een Cadeca (Wisselkantoor).
Conclusie:
Je kunt overal pinnen op Cuba al is het niet altijd even betrouwbaar (hahaha… dat is een understatement) en wat duurder.
Om te beginnen is de Amerikaanse dollar hier 10% minder waard dan in de rest van de wereld omdat Cuba in ‘oorlog’ is met de US. Neem dus vooral geen dollars mee want dat is op Cuba minder Geld :-). Het woord ‘oorlog’ is natuurlijk overdreven maar de VS heeft nog steeds een handels embargo met Cuba en beperkt internationaal geldverkeer. Cuba’s antwoord is dat je 10% straf krijgt bij de wisselkantoren op de US $.
Op Cuba kun je in met twee soorten geld betalen: De CUC en de CUP.
De CUC is “convertible” en die naam suggereert dat het de harde valuta van Cuba is. In de praktijk wordt de CUC gebruikt om geïmporteerde goederen te kopen. Om het ingewikkeld te maken kent Cuba ook een begrip als “Lokale Import”. Dat zijn dus goederen die op Cuba wordt geproduceerd en in CUC’s worden afgerekend (bier, sommige rummerken, kippenpoten). Alle overige lokale productie reken je af in CUP (Moneda Nacional)
CUC voor toeristen?
Als toerist kom je voornamelijk met de CUC in aanraking en dat kan je vakantie onnodig duur maken en minder leuk. Veel toeristen wordt wijs gemaakt dat ze enkel in CUC’s kunnen betalen. Niets is minder waar en snacks op straat, de vaste route taxi’s en bepaalde restaurants betaal je in MN (Moneda Nacional of CUP)
Peso of CUC?
Om de verwarring compleet te maken worden zowel de CUC als de CUP ‘peso’ genoemd en aangeduid met een dollarteken. De CUC heet dan ook af en toe Dollar omdat hij die per mandaat vervangen heeft. Andere namen voor de CUC: Fula en Caña. Het verschil in de aanduiding zit hem in het aantal verticale streepjes… De CUC heeft één streepje, de Peso twee. Ongeveer de helft van de Cubanen weet dat dus de kans dat ze het goed doen is klein en dus heb je eigenlijk helemaal niets aan deze informatie :-).
CUC of Peso?
Houd CUC en Pesos uit elkaar
Er is een gemakkelijke vuistregel om te weten of het biljet dat je in je hand hebt CUC of Peso is: op de CUC worden monumenten en op de Pesos hoofden afgebeeld.
Cuba Geld: Misbruik van de verwarring
De Cubanen hebben allerlei intelligente technieken ontwikkeld om van de verwarring die hun geldsysteem oproept gebruik te maken om jou te veel te laten betalen. Niet voor niets is het hoofdstuk “valkuilen” verreweg het grootst in ons boek.
Je kunt de koers van de CUC van vandaag hier vinden. Beetje geduld, het is de site van een Cubaanse bank en internet is daar nog geen snelweg! De CUC is altijd 24 of 25 Peso waard. Dit maakt dat in theorie Cuba twee valuta heeft maar in de praktijk maar één. Zie misverstanden over valuta op Cuba
Krijg benul van Cubaans geld
Wil je niet te veel betalen en meer plezier hebben in Cuba, lees dan CubaCong, onze alternatieve reisgids. We gaan je niet alleen een hoop geld besparen, we gaan je Cuba achter de schermen laten zien. Sowieso heeft deze site enorm veel gratis informatie. Als je een laagje dieper wilt of specifieke tips die je leven op Cuba stukken aangenamer gaan maken, koop je het best het boek.
Geld is een van de moeilijkste onderwerpen op Cuba. Een beetje de weg kennen kan heel veel besparen en de grap is dat veel besparen (zonder een vrek te worden) respect kweekt bij de Cubanen. Een westerling die zijn geld weggooit wordt niet gerespecteerd.
Ons boek kost je 12 en waarschijnlijk verdien je dat binnen een halve dag terug. Je gaat Cuba en de Cubaanse mentaliteit ontdekken en waarderen door ons boek.
3 peso moneda nacional
Leuke bijkomstigheid is dan het respect dat je verdient en de vriendschappen die je via die weg kunt maken.
Koop het, ontvang het direct in je mailbox, lees het en eenmaal op Cuba heeft geld geen geheimen meer voor je!
Soms laten we in de voetnoot zien hoe misleidend veel informatie op internet is. Gewoon als demo:
Veel bronnen vertellen dat je als toerist niet legaal aan Moneda Nacional kunt komen. Elk wisselkantoor wisselt echter zonder problemen CUC’s om in Pesos.
Er is al zo’n vier jaar sprake van het afschaffen van de CUC. Langzaam lijkt het die kant op te gaan maar zoals met zoveel op Cuba er is geen duidelijkheid hierover. Mocht de CUC worden afgeschaft tijdens je verblijf dan kun je je CUCs ongetwijfeld inruilen voor MN en er zal ook een overgangsfase zijn. Niet iets om je zorgen over te maken!
Bestel ons boek hieren we geven je direct een tip die je uren gaat besparen op het vliegveld als je op Cuba aankomt en geen zin hebt om direct al in de rij te moeten staan…
Deze post geeft een ongebruikelijke invalshoek op Cuba (net als de hele site overigens). Dat komt omdat wij hier zo’n 8 maanden per jaar vertoeven en de dingen niet meer door een roze, noch door een commerciële bril zien.
Ik ben vorige maand verdoofd en beroofd… En stevig beroofd, zo’n beetje mijn hele bagage kwijt. (Ook dat gebeurd op Cuba). Da’s best lastig. Beetje eigen dommigheid of eigenlijk was het gewoon heel dom van me. In slaap gesukkeld door de veiligheid van Cuba. Ik had gewoon beter moeten opletten. Eigen schuld, dikke bult.
Maak je geen zorgen, dit was een zeer zeldzame gebeurtenis en de kans dat het een gewone toerist overkomt is vrijwel nihil.
Koffer open gesneden
Ik besloot geen aangifte te doen.
Politie-Staat
Cuba is een politiestaat en de politie is niet je beste vriend maar je baas. Als je als toerist aangifte doet van een zwaar misdrijf (en deze beroving valt daaronder) dan vraagt de kaptein met de grote snor je in de stad te blijven tot de misdaad is opgelost en je elke dag even te melden op het bureau. Nu is het oplossingspercentage van misdaden op Cuba bijzonder hoog. De Cubaanse politie vindt altijd haar man… Maar snel zijn ze niet! Het vooruitzicht om twee of drie maanden in Holguin te moeten bivakkeren beviel me nog minder dan het missen van mijn telefoons en het wat vaker wassen van de enige broek die ik nog had…
Reiskluisje gemold
Ben verzekerd…
Ik neem contact op met mijn reisverzekering waar ik al heel lang schadevrij ben en die elk jaar keurig dik 100 euro van mijn rekening halen. Ik leg het verhaal uitgebreid uit, inclusief de reden waarom ik geen aangifte wil doen.
Reactie Interpolis:
‘Het doen van aangifte is een verplichting
Zonder een aangifte van deze diefstal bij de politie kunnen wij uw schade niet in behandeling nemen.’
Ik leg opnieuw uit wat de consequenties zijn van aangifte doen op Cuba…
Interpolis antwoord:
Ja wat eigenlijk… ik wacht nog steeds. Zaak is afgedaan volgens hen.
Update:
De dag na het verschijnen van deze blog wordt ik gebeld. Ik durf natuurlijk niet te stellen dat daar een causaal verband in zit maar soms heeft het hebben van een goed gelezen blog zijn perks.
Een uiterst vriendelijke, twijfelend klinkende dame vertelt me dat ik het voordeel van de twijfel krijg. Dit telefoontje is duidelijk geen routine voor haar. Hier wordt op eieren gelopen.
Nog dezelfde dag heb ik een keurig overzicht in mijn mail en ze hebben al uitbetaald ook!
Gemaximeerd en gedagwaardeerd.
Dan blijkt dat dingen gemaximeerd zijn of tegen dagwaarde gewaardeerd worden. Is je telefoon duurder dan 245 euro? Niet mee op vakantie nemen! Had je er twee? Hahaha…
Waar denk je jezelf weer aan te kleden voor 100 euro? (dagwaarde), mijn schoenen waren duurder. Alles opgeteld schat ik dat ik bijna de helft van de gestolen spullen weer kan kopen van de uitkering van de reisverzekering. En da’s nou net de helft die hier op Cuba niet te krijgen is…
Dat maakt een reisverzekering voor Cuba dus een volledig nutteloos ding, zelfs als je een blogje hebt. Opzeggen voor vertrek en spaar dik 100 euro uit!
De andere kant van de medaille:
Een vriend van me, laten we hem Theo noemen, is beroofd in Santiago de Cuba. Twee jongens op een fiets rukte zijn camera van zijn schouder. Theo is een niet onverdienstelijke fotograaf en goede renner… Hij rende achter de jongens aan maar kwam ten val. Licht gewond aan gezicht, elleboog en knie deed hij aangifte.
Elke dag, drie weken lang, mocht hij zich even melden op het bureau zodat oom agent hem kon vertellen hoe het onderzoek vorderde. Theo moest zijn vlucht verzetten en ging uit zijn dak. Hij spreekt uitstekend Spaans en heeft allerlei formulieren moeten ondertekenen voor hij Santiago verlaten mocht.
Terug in NL heeft zijn reisverzekering keurig zijn camera vergoed. Dat dan weer wel.
Twee jaar later…
Theo krijgt een telefoontje van de Cubaanse Ambassade. Hij had recht op een vergoeding van 2000 euro voor zijn camera van de Cubaanse staat. Dit soort dingen gebeuren namelijk niet in het arbeidersparadijs. Nu is Theo een regelmatig Cubaganger dus drie maanden later reist hij af naar Cuba met een brief van de ambassadeur waarin staat dat hij 2000 krijgt.
Formulieren, handtekeningen en stempels
Dus Theo naar de bank. Van de bankdirecteur krijgt hij een formulier dat hij door het ministerie van toerisme moet laten tekenen. Die geeft hem een formulier dat door het ministerie van financiën getekend moet worden en daarmee moet hij terugkomen. Het ministerie van Financiën vraagt hem naar Immigratie te gaan om aan te tonen dat hij tijdens het voorval ook inderdaad op Cuba was. Theo is drie weken bezig alle formulieren, handtekeningen en stempels bij elkaar te krijgen maar het lukt en trots als een pauw meldt hij zich weer bij de bank.
Na zorgvuldige controle blijkt alles te kloppen en vraagt de bankdirecteur: ‘Hoe gaat u het meenemen?’
Niet begrijpend kijkt Theo hem aan tot blijkt dat hij 2400 CUC krijgt… in Moneda Nacional… da’s 57600 Pesos! En de grootste coupure was destijds 20MN. Theo verliet de bank met een verhuisdoos vol met geld!
Geld in overvloed!
Nou geeft de gemiddelde toerist zo’n 3 CUC per dag uit in MN. (da’s 72 MN). Dus Theo kon 800 dagen vooruit. Dat was teveel van het goede vond hij en hij ging naar het wisselkantoor om CUCs te wisselen. Klein probleempje: maximaal mag je 1000 MN (ongeveer 40 CUC) per dag wisselen…
Daar stond Theo met zijn zwaar bevochten verhuisdoos geld…
Uiteindelijk heeft hij 50 Cubanen 1000 MN gegeven met het verzoek hem 30 van de 40 CUC die ze wisselden terug te geven. Een paar Cubanen gingen er gewoon vandoor met het geld maar aan het eind van de dag was Theo de verheugde eigenaar van dik 1200 extra CUCs!
Conclusie 1
Verzekeringen zijn bedoeld om grote schades met een kleine kans op te vangen.
Een reisverzekering is nutteloos, zeker op Cuba! Het leven gaat gewoon door, ook als je bijna alles kwijt bent. Mocht je spreekwoordelijke zonnebril gejat worden, doe aangifte (zoals je elk jaar doet) en er is niets aan de hand. Mocht het probleem groter zijn… loop met een grote boog om de Cubaanse politie heen.
Conclusie 2
De Cubaanse staat heeft haar eigen garantiestelsel om je schadeloos te stellen. Je bent dus al verzekerd! Ook dat is Cuba.
Bijkomend voordeel:
Op Cuba wordt nogal gejat. Als je alles van waarde kwijt bent hoef je ook niet meer zo op je spullen te passen! Beter is nog niets wat je echt niet wilt missen mee te nemen.
Nog een voordeel
Ik heb uiteraard Interpolis verteld dat ze mij als klant verder kunnen vergeten. Bespaar nu 119 (of zoiets) per jaar! Daar heb ik hier op Cuba twee mooie nieuwe broeken en een paar goedkope schoenen van gekocht. Toen ging het leven gewoon weer door.
Reisverzekering voor Cuba… gewoon zinloos.
EindConclusie
Je weet dat ik gelijk heb en ik weet dat je dit advies niet gaat opvolgen, hoe rationeel het ook is:
Zeg die reisverzekering gewoon op!
Gelukkig staat ons boek vol met praktische adviezen die wel opvolgbaar zijn en je leven op Cuba een stuk gemakkelijker, leuker, goedkoper en interessanter maken. :-).
Disclaimer
Als dit stukje de indruk wekt dat ik een verzekeraar op de korrel neem dan is dat niet waar. Interpolis heeft juist een van de beste reputaties waar het op uitkeren aankomt. (google maar een beet rond). Of je je reisverzekering nu bij ING, ANWB, Delta Loyd of Aegon of waar dan ook verzekerd bent, allemaal maximaliseren en dagwaarderen ze. Lees de kleine lettertjes maar. (niet doen… zijn 90 pagina’s!)
Een verzekering is bedoeld om grote schades met een kleine kans op te vangen. Samen leggen we geld in om die ene pechvogel te helpen die een grote tegenslag heeft gehad. Als die hulp vervolgens gedagwaardeerd en gemaximaliseerd wordt schiet dat het doel van de verzekering voorbij.
Niet verplicht
Als je nu ergens hebt gelezen dat een reisverzekering voor Cuba verplicht is dan is dat grote onzin. Verzekeraars vertellen wel meer… Formeel is een verklaring van je ziektekosten verzekering nodig want Cuba wil medisch toerisme tegengaan. Je ziektekostenverzekering kent dat en stelt zonder problemen een zogenaamde Cuba verklaring voor je op. Een mailtje of telefoontje is genoeg. In de praktijk wordt daar nooit naar gevraagd en mocht je in het ziekenhuis terecht komen zul je gewoon moeten afrekenen en kun je de kosten daarna bij je ziektekostenverzekering indienen.
Prijsindicatie van de gezondheidszorg op Cuba: Heb eens mijn Achillespees gescheurd: Echo, foto, tijdelijk gips en na een week loopgips, gips er weer af… totale rekening 107,44 CUC!
Er zijn nog maar een paar toeristen op het eiland en die zitten in quarantaine. U kunt niet naar Cuba komen, de luchthavens zijn gesloten. Er wordt geen enkele vlucht meer toegelaten. Cuba neemt Covid-19 zeer serieus en hoewel we twee tot drie weken achter liggen op de Curve tav Nederland zitten we in een vergelijkbare lockdown.
Ter illustratie heb ik de NL cijfers (blauw) naast die van Cuba (rood) gezet. Vanaf het moment dat er 20 gevallen waren ziet dat er zo uit. (aangepast voor bevolkingsaantallen)
Ook alle buitenlandse boten worden weggestuurd. We gaan de komende tijd geen mojito drinken :-(. U bent niet welkom. Natuurlijk kunt u met ons boekje een beetje dromen van dit geweldige land :-). Normaal gesproken storten we uw bijdrage in ons rumfonds… maar tegenwoordig is rijst kopen belangrijker 🙁
21 april. Cuba telt inmiddels 1137 positief getesten. Dat wil zeggen dat de curve behoorlijk vlak is! Hier de site van het ministerie van volksgezondheid. Het bijzondere is dat ze elk positief geval identificeren!
Mondkapjes zijn verplicht op straat. Veel winkels dicht, geen restaurants open, overal handen wassen met chloor. Het is prima toeven op Cuba op dit moment… Maar u bent niet welkom… Tis maar dat je het weet.
1 juni: Het oosten van Cuba (vanaf Villa Clara) is al twee weken vrij van nieuwe gevallen. Toch blijven alle maatregelen van kracht voor het hele land. Wij verwachten weinig bezoek deze zomer… 🙁
Een aantal factoren maakt het voor ons lastig Cuba te doorgronden. Deze post bestaat voor 50% uit Cubaanse logica… Als je het kunt volgen heb je een redelijke kans Cuba te begrijpen!
1 Observatie,
Wij Westerlingen geloven
wat we zien en trekken op basis van wat we zien conclusies.
Een voorbeeldje: Alle
reisboeken vertellen dat de wegwerpaanstekerreperateurs (ja die hebben we hier)
de aanstekers vullen met insecticide. En roepen dan ‘en het werkt ook nog!’ om
aan te geven hoe vindingrijk de Cubanen zijn.
Ze komen tot dit verhaal doordat de wegwerpaansteker- reperateur inderdaad een insecticidebusje gebruikt om lege aanstekers te vullen. En, voor de oppervlakkige kijker, is het logisch dat in zo’n busje waarop dode muggen en vliegen staan ook daadwerkelijk insecticide zit.
Dat busje wordt echter
gevuld met gewoon gas en het wordt gebruikt omdat het eenvoudig hervulbaar is
en lang meegaat. Het zou te idioot voor woorden zijn een aansteker te vullen
met insecticide. Dat is namelijk niet brandbaar genoeg, veel te duur en ook nog
eens heel slecht voor de gezondheid. Insecticiden steek je aan met een
aansteker en niet met een vuursteentje. Het in een aansteker doen streeft een
beetje het doel voorbij.
2 Verspreiding
Toch gelooft iedereen die
reisboeken of –blogjes over Cuba schrijft deze insecticide-mythe en publiceren
hem keer op keer.
Overigens erger ik me
dood aan reisbloggers. Die komen naar Cuba, maken alle beginnersfouten en
leggen vervolgens aan hun lezers uit hoe ze dezelfde fouten kunnen maken.
3 Interpretatiefouten
Ik heb de afgelopen week
een vriend op bezoek gehad en geef je hier een paar van zijn observatie- en
interpretatiefouten.
Er loopt een dame door de
winkelstraat met een doos met daarop een ventilator. Ik had net laten zien dat
die ventilatoren 50 CUC kosten.
‘Die mevrouw heeft toch
maar mooi een ventilator van 50 gekocht.’ Is zijn conclusie.
‘Nee’, zeg ik. ‘De
conclusie die je zou moeten trekken is dat er een mevrouw door de winkelstraat
loopt met een doos waar een ventilator in heeft gezeten. Dat ze er een
ventilator inzit weet je niet en dat ze hem gekocht heeft weet je ook al niet.
Kijk eens goed naar die doos… die is al een aantal keer open geweest en weer
dichtgemaakt. Wat erin zit weet je niet maar waarschijnlijk geen ventilator.’
We komen langs een
pompstation met een bord ‘No Hay Petrolio’ (Er is geen diesel) en daarnaast een
bord ‘aire’ (lucht). Zijn conclusie is dat er geen diesel is maar wel lucht.
Terwijl ik iemand zie tanken aan de dieselpomp is mijn conclusie dat er wel
diesel is en in ieder geval een bord dat zegt dat er lucht is. Maar dat
betekent dus niet dat er inderdaad lucht is.
4 Naïviteit
Dat wij westerlingen
geloven wat we zien maakt Cuba al een lastig land. Dat we geloven wat we horen
is helemaal een probleem.
Niets is wat het lijkt…
Als een Cubaan ons vertelt dat hij leeft van 20 CUC in de maand terwijl hij zijn Samsung Galaxy S9 op tafel heeft liggen, nieuwe Nikes aan zijn voeten heeft, een grote gouden ketting, tand en goudkleurig horloge om zijn pols en net een biertje van 2 CUC heeft besteld, dan mag je conclusie zijn dat die 20 CUC niet helemaal waar is want zijn outfit is 500 waard. Hoe vaak loop jij rond in een outfit van 25 keer je maandsalaris? Ter info: Geen enkele Cubaan leeft van een salaris van 20 per maand! Dat kan gewoon niet.
Als het bordje op de souvenirwinkel zegt dat hij dichtbij is wil dat nog niet zeggen dat de winkel niet open is! De enige manier om dat uit te vinden is de deur open te doen.
Niet ver weg! Maar open???
Conclusie
Al die misinterpretaties
en misinformatie zingen rond in reisboeken en op het internet. Wat wij
Westerlingen denken over Cuba en de Cubanen is volledig fout. Er klopt echt
helemaal niets van. Daarom heb ik CubaConga geschreven. Dit is een geweldig
land en ik wil dat je ervan geniet zonder de illusies en onzin. In het boek leg
ik onder andere uit hoe je deze post in je voordeel kunt gebruiken en
vriendschap sluit met Cubanen. Dit is geen reisboekje, ik woon op Cuba.
Havana is groot, heel groot. Het is niet voor niets de grootste stad in de Caraïben. 3 miljoen inwoners zonder noemenswaardige hoogbouw. Hier een artikel over Havana.
Als je meer wilt zien dan Havana Veilla (wat door de Cubanen simpelweg Habana genoemd wordt), Centro en een stukje Vedado, zal je een of andere vorm van transport moeten nemen.
Gelukkig heeft Havana een grote variatie van dingen die bewegen die je van A naar B kunnen brengen en terug.
In dit artikel neem ik als voorbeeld dat je van Vedado naar Habana wilt en heb ik de verschillende transportmogelijkheden gerangschikt naar prijs, snelheid en comfort.
Da’s pas een Taxi
Taxi
De allerduurste manier om naar Habana te gaan is ‘Si’ zeggen tegen de man die je op straat aanspreekt of je een ‘taxi barato’wilt. Baratobetekent dan wel ‘goedkoop’ maar dit kost je gewoon een tientje meer dan een gewone ‘dure’ taxi.
Zelf je taxi vinden dus. Taxi’s zijn duidelijk herkenbare gele auto’s van verschillende leeftijd en allemaal vragen ze in eerste instantie tussen de 10 en de 20 CUC. Met een beetje onderhandelen kom je uit op 6 tot 8.
Comfort **** Prijs **** Snelheid ****
Motortaxi
De motortaxi wordt steeds populairder. Het nadeel is dat hij maar één of twee personen mee kan nemen (in geval van zijspan). Een Cubaan neemt hem voor 1 CUC, ik voor twee en jou berekenen ze 3 (alles erboven is werkelijk overdreven).
Comfort * Prijs *** Snelheid ****
Oude taxi’s
Iets goedkoper zijn de oude Amerikaanse auto’s die als ‘Taxi Directo’ rondrijden. Er staat Taxi Libreop een sticker op hun voorruit. Je hand opsteken maar je zult niet hoeven te zoeken want ze hebben je al lang gezien. 4 CUC zou het moeten doen. Maximaal 5.
Comfort ** Prijs *** Snelheid ****
Vaste route taxi
Na de ‘moderne’ (hahaha) taxi komt de vaste route taxi in beeld. Vrijwel alle oude Amerikaanse auto’s die 23 afrijden en geen taxi libre op hun voorruit hebben, gaan naar Havana als vaste route taxi. Om deze aan te houden steek je je arm horizontaal uit en roep je ‘Habana’. Je deelt deze taxi’s met andere passagiers en ze zetten je af op hun eindpunt of als jij aangeeft dat je eruit wilt. Dit was een van mijn favoriete vervoersmiddelen. (Zie taxi-oorlog in Havana). Deze taxi kost 10 MN dus ongeveer 40 CUC cent.
Comfort ** Prijs ** Snelheid ***
Taxi Rutero
Taxi rutero
Alle gele busjes en mini-vans rijden als Taxi Rutero vaste routes met de bestemming op de voorruit aangegeven. Ze hebben airco, goede stoelen en meestal heb je nog een stoel ook. Van Vedado moet je een Taxi Rutero hebben die Prqe Curita aangeeft. Dat is vlak achter het Capitolio. Mocht je ergens anders heen willen vraag het aan een Cubaan, die wil je met plezier je bestemming uitleggen J. Kost 5 MN per persoon en is tegenwoordig mijn favoriete vorm van vervoer. Snel, goedkoop en efficiënt!
Comfort *** Prijs * Snelheid **
Bus (Gua-Gua)
Vrijwel alle bussen die over 23 in Vedado rijden gaan naar Oud Havana. Voor de zekerheid gewoon even vragen aan de chauffeur. Cubaanse bussen willen wel eens behoorlijk vol zijn. Pas op zakkenrollers want de inhoud van jouw zakken is goud waard 🙂
.
Cubanen noemen de Bus een GuaGua (spreek uit WaWa
Prijs 1 Peso (of eigenlijk 40 Peso cent, hoe je met één Peso twee ritjes maakt lees je bij Cubaans werk.)
Comfort * prijs (weet niet hoe ik een kwart ster geef) Snelheid * (slecht één ster voor snelheid want Cubaanse bussen stoppen ook op andere plekken dan hun haltes om mensen in en uit te laten stappen.)
Alle bussen hebben speciale, gele, stoelen voor minder validen en zwangere vrouwen. Het wordt niet op prijs gesteld als je daar gaat zitten al zal niemand wat zeggen tegen een buitenlander.
Als je van het OV gebruik wilt maken (en ik raad je aan dat minimaal een keer te doen) kun je de HavanaTrans app downloaden in de Play Store (niet voor Apple). Keurige kaarten die duidelijk laten zien welke bus of welke taxi rutero je moet hebben om van A naar B te komen in Havana. Zeker een aanrader als je langer in Havana verblijft!
Cuba kent drie categorieën overnachtingsmogelijkheden die wel eens tot verwarring kunnen leiden. Hotel, Hostal, Hostel.
Hotels zijn gewoon hotels zoals ze dat in de rest van de wereld ook zijn. Min één of twee sterren om het comfort-niveau te bepalen.
Een Cubaans hostel
Hostals zijn Casa’s particular die meerdere kamers verhuren en waarvan de eigenaren dit chiquer vinden klinken dan Casa Particular. Een Hostal is dus gewoon een Casa Particular waar je hier een hele post over vindt.
Hostels zijn een nieuwe vorm van Casa Particular gericht op de budget- backpack toeristen. Ze verhuren niet per kamer maar per bed op basis van een Casa Particular vergunning. Een Hostel is dus geen aparte categorie maar een verhuurvorm die in 2018 is verzonnen door een paar slimme Casa Particular eigenaren.
Hostels rekenen 6 tot 10 CUC per bed in plaats van 25 CUC per kamer.
Hostels zijn ideaal voor mensen die alleen reizen. Niet alleen veel goedkoper dan een kamer voor jezelf huren, het zijn ontmoetingsplekken voor gelijkgestemde reizigers. En geloof me, die heb je nodig op Cuba (zeker na een tijdje…
Cuba lijkt een aanlokkelijk land om in te investeren of om zaken mee te doen.
Onroerend goed is goedkoop, arbeid kost schijnbaar bijna niets, de markt zit vol gaten, sommige producten zijn heel goedkoop en anderen weer heel duur.
Onroerend goed:
Voor 30 K koop je al een redelijk huis in Havana. In de andere steden is dat ongeveer de helft. Het huis (drie kamers) dat ik voor mijn zoontje heb gekocht op het platteland in de provincie kostte me 520 Euro!
Spotgoedkoop Onroerend goed
Arbeid:
Een salaris van 20 of 30 in de maand is gratis arbeid. Cubanen zijn nog hoog geschoold ook en we hebben hier prima vakmensen. Klinkt elke werkgever natuurlijk als muziek in de oren. Investeren in Cuba lijkt een uitgelezen kans!
Vaklui repareren een koelkast
De markt
Er zitten meer gaten in de markt dan in een Zwitserse gatenkaas. Eigenlijk is de hele markt een groot gat. Om een paar voorbeelden te noemen. We hebben op Cuba geen glasfabriek en ook geen matrassenproductie. Een matig matras kost dus 170 CUC en een stuk vensterglas van 1 bij 1 gaat voor 80.
Prijzen zijn (in onze ogen) idioot en dat biedt natuurlijk allerlei kansen. Een potje Spirulina kost in de apotheek 8 cent (export kans!) en Viagra kost 40 cent per stripje van 10.
Een opblaasbaar zwembadje, wat bij de Action 8.99 kost doet hier 150 CUC! En een jurkje, wat 4,99 kost bij de Primark, gaat hier voor 35 CUC over de toonbank (import kansen).
Dit zijn een paar willekeurige voorbeelden van de kansen die Cuba biedt. Een beetje ondernemer vindt er 1000 in een week! Het lijkt alsof de marges die je kunt maken je investering binnen drie jaar terugbetalen.
advies voor je gaat investeren:
Voor mensen die willen investeren in Cuba heb ik een adviestraject opgezet dat uit drie stappen bestaat:
Investeringsadvies stap 1:
Zou je dat nu wel doen? Zou je er niet nog een nachtje over slapen en je verdiepen in de Cubaanse wetten, fiscaliteit, mentaliteit, ethiek en cultuur? Echt… slaap er nog eens een nachtje over…
En die stap is gratis. Gewoon bij dezen mijn advies… Niet doen…
Mocht je niet tevreden zijn met dat antwoord dan kunnen we door naar stap 2.
Je mag een uur lang mijn brein kapen en ik leg je uit waarom ik zo’n duidelijke mening heb over investeren in Cuba. Dat is altijd onder vier ogen (dus niet per mail/whatsapp/facebook of hoe dan ook en kost 500 Euro ex BTW. Ik zit van september tot mei op Cuba en overzomer in Nederland.
Mocht je daarna nog steeds willen investeren of een handeltje willen drijven dan volgt stap 3 en kun je me inhuren als consultant/manusje van alles/vertaler/waterdrager/onderhandelaar/gids/directeur of secretaresse. Net wat je nodig hebt, c.v. voldoet..
Investeer eerst eens 12 in het lezen van dit boekje
Links de huurauto, te herkennen aan de T op het nummerbord.
Bus
Er zijn twee manieren (voor jou als tourist) om de bus te nemen:
1 Excursie:
Gewoon een willekeurig hotel binnenlopen, naar de toeristen desk gaan en een excursie boeken naar de plaats waar je heen wilt. Het heeft geen enkele zin drie hotels af te lopen om een betere prijs te vinden. Alle prijzen zijn exact gelijk.
Boek een excursie, betaal en zorg dat je op de opgegeven tijd in de lobby zit.
2 De Viazul
De natuurlijke reflex van iedereen die geen auto wil huren is: ‘We nemen de bus.’ Overal ter wereld is dat de meest logische oplossing om tussen verschillende steden te reizen. Niet op Cuba!
De bus is lastiger en duurder dan een taxi (zie hieronder). De Viazul (toeristenbus) is redelijk betrouwbaar en goed betaalbaar maar best lastig. Neem als je de bus neemt een trui mee want de airco staat altijd op VOL..
Een paar weetjes over de Viazul:
Minimaal half uur van tevoren aanwezig zijn.
Maximaal gewicht bagage 20 kilo (met een beetje smeergeld kan er veel meer mee.)
Online boeken kan maar is lastig en niet altijd even betrouwbaar.
Er zijn wel kaartjes beschikbaar, ondanks dat veel mensen je wijs proberen te maken dat dat niet zo is om je een taxi aan te smeren.
Drink niet te veel. Er is meestal wel een WC aan boord maar die is meestal defect. De bus stopt elke 2 tot 3 uur voor een pauze… Gebruik die :-).
Belangrijk detail: Het Viazul station is verhuisd in April ’19 en je moet nu naar het centrale busstation op de hoek Boyeros en 19 Mayo (vlak bij het Plaza de Revolucion) om een kaartje te kopen en de bussen vertrekken vanaf daar. Er rijden (voorlopig) gratis pendelbussen van het oude naar het nieuwe busstation omdat informatie een schaars goed is weten heel veel toeristen dit nog niet. En dat kan nog wel even duren.
Taxi
Huurauto’s zijn lastig te vinden omdat Cubanen ze huren om er taxi mee te rijden. Ze huren met zijn tweeën en rijden 24/7 taxi door het hele land. Ze tanken illegale benzine (die stukken goedkoper is) en doen helemaal niets aan onderhoud. Dat brengt de kilometerprijs behoorlijk omlaag. Een taxi haalt je thuis op en brengt je tot de drempel van je bestemming.
Er zijn verschillende manieren om een taxi (al dan niet ‘collectivo’ wat gedeeld betekent) te krijgen. Vraag het je huisbaas die dan, afhankelijk van hoe naïef je eruit ziet, 20 tot 80 boven op de prijs zet als zijn commissie. De portier van het hotel doet hetzelfde. De onderhandelaars bij het busstation zijn iets bescheidener en hun dienst kost je, zonder dat je het merkt, tussen de 10 en 15 p.p.
Een betere oplossing in de conclusie hieronder.
Rechts de taxi, te herkennen aan de T op het nummerbord.
Taxi versus Bus
Voor dit voorbeeld neem ik twee personen die van Havana naar Viñales willen.
Bus: De dag voor je vertrekt ga je naar het busstation (tientje met de taxi) en gaat daar in de rij staan om een kaartje te kopen (12 p.p.). Dat kan ff duren. Dan neem je de taxi terug naar Havana Veilla of Vedado (weer n tientje) en de volgende dag neem je een taxi (tientje), wacht minimaal een uur, stapt op de de Bus naar Viñales alwaar je een taxi neemt naar je huis (vijfje). Bus lijkt goedkoop maar met twee heb je minimaal een halve dag verspeeld en 59 CUC uitgegeven voor de reis.
Als je nou van tevoren regelt dat een taxi je thuis op komt halen en je op de drempel van je volgende Casa aflevert dan spaar je een beetje geld en vooral veel tijd uit. Tijd is belangrijk op vakantie!
Hier komt de start-up ZunZunCar in beeld. Ze regelen taxi’s (al dan niet collectivo) voor een redelijke prijs. Je gaat naar de site, vult je reiswensen in, betaalt en je taxi rijdt, keurig op tijd voor Cubaanse begrippen, bijna punctueel voor. Viñales kost pp 27 dus dit is 5 goedkoper en veel veel sneller.
Ook gaat ZunZun voor je in de rij staan bij de Viazul. Dat kost je 10 per kaartje en bespaart je tussen de 10 minuten en 2 uur.
Heb zelf de afgelopen 10 jaar geen Viazul meer van binnen gezien.
Cubaanse Collectivos.
Waar de collectieve taxi’s van ZunZun je thuis ophalen en je afleveren op je volgende adres rijden Cubaanse Collectivos van standplaats naar standplaats. Zo’n standplaats heet een Piquera en elke stad heeft er een aantal. (Schat dat Havana er 20 heeft. Vraag naar ‘La Piquera por (vul je bestemming in) en iedereen kan je de weg wijzen.
Piquera met vrachtwagens die 5 kosten
Terug naar het voorbeeld van Viñales: Een van de Piqueras voor Viñales ligt tegenover het centrale busstation. Daar staan vrachtwagens met bus stoelen te wachten die passagiers naar Pinar del Rio brengen voor 5 CUC pp. Daar neem je dan een Almendron naar Viñales voor 40 pesos. Kosten van de hele reis 6.60 CUC pp.
Nog goedkoper en langzamer
Ga naar de kruising Boyeros en 1 anillo en stap daar op een vrachtwagen. Deze hebben, in tegenstelling tot de vrachtwagens bij de piqueras, houten banken in plaats van stoelen. Voor 20 Pesos zit je vier uur op een houten bank en je billen worden beurs. Je beurs blijft echter gevuld! Vanuit Pinar neem je dan een vrachtwagen naar Viñales voor 10. Totale kosten 30 Pesos pp en dat is iets meer dan 1 CUC! Reken op een hele dag.
Zelf heb ik 5 jaar geleden besloten nooit meer een vrachtwagen te nemen als ik meer dan 20 kilometer moet reizen en ik raad je aan van mijn ervaring te leren.
Advies
Mijn advies zou ZunZun zijn. Taxi’s zijn het snelst en comfortabelst. Je wilt op je vakantie niet een hele dag besteden in een vrachtwagen om een tientje uit te sparen.
Boek in ieder geval voor je eerste reis, Havana uit is het lastigst, via ZunZun. Daarna begin je met het spel op straat om taxis te nemen. Het kan goedkoper maar niet sneller of comfortabeler. Gewoon invullen van waar naar waar je wilt, wanneer en met hoeveel mensen. Afrekenen en je taxi komt op het gewenste moment voorrijden.
Het orkaanseizoen op Cuba loopt van 1 juni tot eind november. Hoe gevaarlijk is dat voor je vakantie?
Kans op een Orkaan.
De term ‘seizoen’ is misleidend. In het tulpenseizoen is de kans dat je een veld tulpen tegenkomt heel groot. In het orkaanseizoen is de kans op een orkaan erg klein maar niet nul. Buiten het orkaanseizoen is de kans NUL.
Gemiddeld wordt Cuba eens in de drie-vier jaar getroffen door een orkaan. (Da’s een ruwe schatting.) Maar Cuba is groot en de meeste orkanen trekken van zuid naar noord over het eiland. 80% van Cuba merkt over het algemeen helemaal niets van het overtrekken van een orkaan, behalve dat er een paar hoosbuien uit de lucht komen. Irma (2017) was trouwens een bitch en trok van oost naar west langs vrijwel het hele eiland en was enorm groot!
Irma was de grootste orkaan ooit!
Ik woon inmiddels in totaal zo’n 8 jaar op Cuba en heb nog nooit een orkaan meegemaakt. Dat is geen betrouwbare statistiek maar zegt natuurlijk wel wat.Wel eens een tropische depressie meegemaakt en dat is ook best heftig. Zit niet op een orkaan te wachten maar voor mij is dat geen reden Cuba maar te mijden.
Mijn vrouw (48) heeft in haar hele leven 5 orkanen doorstaan. Dat is dus eens in de tien jaar…
Het weer tijdens het regenseizoen
In de zomer valt er meer neerslag op Cuba dan in de winter. Dat gebeurd meestal in de vorm van buien want ook in de zomer heb je 6 tot 9 zonne-uren per dag. Die buien zijn wel tropische en het kan behoorlijk kletteren! Nat worden bij 34 graden is overigens niet eens heel onaangenaam :-).
De kans dat jij een orkaan meemaakt.
De kans dat jij in je vakantie van twee of drie weken in een orkaan terecht komt is vrijwel nihil. Orkanen zie je redelijk goed aankomen want ze waaien wel heel hard, ze bewegen niet zo snel. Meteorologen weten zo’n twee weken van tevoren dat er risico’s zijn. Langzaam maar zeker wordt het pad van de orkaan duidelijker en ongeveer twee dagen voor de storm weten ze vrij zeker welk gebied hij gaat treffen.
Evacuatie
Cuba begint dan direct met de evacuatie van mensen. Toeristen eerst en dan de rest van de bevolking. In de VS roepen de overheid en het nieuws dan: ‘Evacuate!’ en doet vervolgens niets. Iedereen in het bedreigde gebied pakt zijn auto en… beland in een enorme file. Het wordt een grote puinhoop.
Op Cuba coördineert en organiseert de overheid de evacuatie. Met bussen wordt iedereen in veiligheid gebracht en in de omliggende gebieden worden vrouwen en kinderen in de ziekenhuizen opgevangen. De kans dat jij in het oog van de orkaan terecht komt is NUL. Je bent dan allang ondergebracht in een hele andere streek, waar het dan wel behoorlijk kan waaien en regenen.
Tip: Wees niet te veeleisend met de roomservice tijdens een orkaan.
Herstel na de orkaan.
In september 2017 trok Irma over Puerto Rico en over Cuba. Irma was uitzonderlijk groot en krachtig!
Een jaar later had op Puerto Rico ongeveer de helft van de huizen weer stroom. Op Cuba duurde dat…
VIJF dagen!!! En vier dagen daarna had bijna iedereen weer stroom en water. Cuba is niet alleen goed voorbereid op de komst van orkanen, ze weten na vertrek de boel weer aan de gang te krijgen. Het leger wordt ingezet en de bevolking krijgt een verplichte ‘maak je eigen straat schoon’ dag.
iedereen verplicht opruimen en poetsen
Ik kwam vorig jaar een dag of tien na het passeren van Irma aan. Er was weinig te merken van de natuurramp. Afgezien van behoorlijk wat omgewaaide bomen op het platte land, een weggespoelde brug in het noorden en best wel wat waterschade aan huizen die aan zee lagen ‘deed’ heel Cuba het gewoon weer. De mensen waren nonchalant over het gebeuren. De grootste klager die ik tegenkwam was een buitenlanders wiens lift het niet meer deed.
Het leven ging gewoon door.
Er is door Irma geen enkele toerist gewond geraakt. Geen enkele!
Consequenties van een orkaan.
Het effect van een orkaan die jouw vakantie komt verstoren is hooguitdat je in een stevig hotel in een veilige zone wordt ondergebracht en misschien wel een paar dagen ’s nachts in het donker zit omdat er geen stroom is. Fysiek loop je geen gevaar en laten we eerlijk zijn: je komt wel thuis met een goed verhaal!
Conclusie:
De kans dat je in een orkaan terecht komt op Cuba is vrijwel nul. De kans dat je lichamelijke schade ondervindt zo mogelijk nog kleiner. Wel moet je in het orkaanseizoen rekening houden met af en toe hele flinke tropische buien en kan het water tot aan je knieën door de straten stromen. Ook dat gebeurd zeker niet elke dag!
Heel veel toeristen zijn bang voor het orkaanseizoen dus je hebt het eiland voor jezelf! Het is geen enkel probleem een Casa Particular te vinden en zelfs huurauto’s zijn beschikbaar!
Kleine lettertjes: Uit dit artikel kunnen geen rechten ontleend worden… dit voor het hypothetische geval dat je een dakpan op je hoofd krijgt door een wat stevige wind…
10 dingen in Havana die net buiten de gebaande paden liggen.
Elke toeristengids stuurt iedereen naar dezelfde dingen in Havana. Natuurlijk moet je de hoogtepunten van de Oude Stad zien! Die vind je in alle reisgidsen of gewoon door de hordes in wandelsandalen te volgen. Dus, omdat wij net een stukje dieper gaan:
Hier zijn 10 dingen die net buiten de vaste routes van de typische toerist liggen:
Clandestina
Deze winkel is een schoolvoorbeeld van het nieuwe Cubaanse ondernemerschap. Iedereen werkt hier op een eigen vergunning. Ze ontwerpen en drukken hun producten zelf en laten ze door andere ‘ondernemers’ maken. Dit deden ze al voordat het legaal was. Vandaar de naam. Als je dan toch een typisch Cubaans T-shirt of Tasje wilt kopen, doe het dan hier. Origineel, best wel goede kwaliteit en je ondersteunt een zelfstandig bedrijfje.
Villegas 492 tussen Brasil en Muralla
Club Havana
Persoonlijk denk ik dat iedereen zijn rondreis fout inricht. Na een lange reis en een jetlag in de rugzak gaan ze zo veel mogelijk zien van Havana en trekken daar standaard een dag of twee te weinig voor uit. Vervolgens reizen ze naar Viñales en via Playa Larga naar Trinidad en Santa Clara om dan totaal uitgeput te gaan bijkomen op het strand van Varadero. Als ik een reisje organiseer dan stuur ik mensen eerst een dagje naar Club Havana om bij te komen om zo fris aan hun ontdekking van Cuba te beginnen. Uitrusten aan het strand heeft weinig zin want die nachtvlucht terug sloopt je toch wel.
wClub Havana was de yachting club voor de elite. Daar is in het moderne, socialistische Cuba natuurlijk geen plaats voor dus is het omgetoverd in een Beach Club met strand, zwembaden, ligstoelen, tennisbanen en twee uitstekende restaurants. Hier kom je lekker bij!
Entree is 10 CUC maar daarvan mag je er 7 besteden aan eten en drinken. En als je naar Club Havana gaat, maak dan een uitstapje naar Fusterlandia (zie hieronder).
De beurs
Hier zat vroeger de beurs van Havana. Omdat het huidige systeem het principe van aandelen niet kent is het nu een eetzaal voor de arbeiders. Gewoon binnenlopen en (bijna) gratis eten! (verwacht voor die 25 MN geen culinaire maaltijd!
ObraPia 257
Ministerie van Publieke werken.
De staat van dit ministerie weerspiegelt de staat van de Cubaanse infrastructuur. Om eerlijk te zijn is dit een grapje want het ministerie is een paar jaar geleden verhuisd omdat er 5000 ambtenaren bijkwamen. Niet dat dat de kwaliteit van de infrastructuur heeft verhoogt.
Hoek Sol en Aguilar.
Tijdelijke containerwoningen.
De bewoners van het nu geheel gerenoveerde Plaza Veilla werden uit hun overbevolkte villas gehaald en hier tijdelijk opgevangen. Elke keer als er weer een project klaar was bepaalde een commissie wie terug mocht naar de nu kapitale villa en wie in Alamar een flatje kreeg. De bewoners van de laatste villa mochten hier blijven wonen.
Muralla tussen Calle Cuba en Plaza Veilla
Carlos III
Dit is het grootste winkelcentrum van Havana. Het bezoeken waard omdat je kunt zien hoe hoog de prijzen zijn die de winkels vragen en tegelijkertijd ziet dat heel veel Cubanen er inkopen doen.
Als je hier geweest bent heb je voor jezelf de mythe dat Cubanen 20 of 40$ per maand verdienen wel doorgeprikt. (Tenzij je helemaal blind bent natuurlijk,)
Geen plek voor mensen die van rust en stilte houden!
Een sterrenkok die brood bakt in een klein bakkerijtje. Heb de Michelin ster zelf in handen gehad. Die had hij verdient met zijn bijdrage aan slow cooking en zijn gevulde ei. Hij heeft drie jaar geleden een bakkerijtje geopend en bakt culinair brood. Populair bij de expats en de diplomaten. Lunch is mogelijk!
Hoek Infanta en Zanga
Plaza Angel,
Niet alleen een van de mooiste pleintjes in Havana maar opgeluisterd door het ‘slaven meisje’ en de doopkerk van José Marti. (De nationale held van Cuba). Het terrasje was een van de eerste hippe tenten en deze buurt is de Jordaan van Havana.
Rafael Trejo Boksschool
Als je hier binnenkomt kun je je niet voorstellen dat dit een van de beroemdste en beste boksscholen ter wereld is. Trainers van over de hele wereld komen hier om beter te leren trainen. Je kunt een rondje sparren met een van de boxers… Neem een grote, die zijn ‘liever’.
Calle Cuba
Virgen de Regla
Voor je op het pont stapt (1MN) neem je een cappucino op de eerste verdieping van de haven.
5 MN voor een geweldige koffie met dito uitzicht!
Kapel aan de overkant van de baai. Je moet hierheen met het pontje wat op zich al een avontuur is. Deze kapel is gewijd aan de Maagd van Regla en dat is een van de belangrijkste heiligen in het Yuruba geloof (de Cubaanse VooDoo-variant).
Fusterlandia
Gaudi-imitatie van hoog niveau!
Prima te combineren met een dagje Club Havana.
Local Hero
Als wilt leid ik je langs al deze plekken en nog veel meer. Ik ben namelijk een Local Hero bij TripUniq.
